منصور پاره کار - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی خراسان و انجمن فیزیک خاک انگلستان
الهام آذرپژوه - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی خراسان

در زمانی استعمال و استثمار شیوه ای برای وابسته کردن کشورهای جهان سوم بود، حال دیگر نیازی به این شیوه ها برای وابسته نمودن جامعه ای نیست، بلکه وابستگی درواقع ناتوانی جامعه درخلاقیت، ابتکار ونوآوری است. بر این اساس، جامعه ای که برای تامین نیاززهایش توانایی خلق وابداع نداشته باشد، به ناچار به دست آوردهای علمی و فنی، کشورهای دیگر در زمینه علوم و فن آوری متکی می شود. در نتیجه به جای آنکه فرهنگ تولید که در فرایند خلاقیت و نوآوری است، رشد کند فرهنگ مصرف، درجامعه گسترش می یابد. رشد فرهنگ تولید خود نیاز به ژرف بینی در روندهای بغرنج و پیچیده پدیده های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی و همچنین شناخت و درک صحیح و دقیق قانونمندی های علم حاکم بر روند تکاملی جامعه، به منظور ترسیم خطوط کلی تحولات آینده دارد. در دنیای امروز که علم و فن آوری با رشد و گسترش وسیع و جهان شمول خود به عنوان عوامل مهم و اساسی در فرایند رشد وتوسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جوامع بشری به حساب می آیند، نهادها و نظامهای آموزشی و پژوهشی موقعیت بس عظیم و پر اهمیتی را به دست آورده اند. این نهادها و نظامها مانند دیگر سیستم های مدیریتی و اجرایی کشور نیاز به بازنگری، توسعه و تکامل داشته و خواهند داشت. در این نگرش مصرف کننده تحقیق (از کشاورز تا صنعتگر) نباید نادیده گرفته شود. با توجه به اینکه پذیرش نوآوری در زمینه های مختلف توسط این قشر کاملاً متفاوت است. هر گونه برنامه ریزی در زمینه تحقیق و توسعه، نیاز مبرم به شناخت این قشر عظیم جامعه داشته تا در نهایت در توسعه کشور موثر واقع گردد. در اینمقاله با نگاهی گذرا بر تنگناهای موجود درزمینه تحقیقات، مسائل فرهنگی مردم در قبول نوآوری در زمینه های مختلف صنعتی و کشاورزی مورد بررسی و راه کارهای مناسب آن ارائه خواهد شد.