مصطفی خانزادی - استاد دانشکده عمران دانشگاه علم و صنعت ایران
گرشاسب خزائنی - دانشجوی دکترا سازه دانشگاه علم و صنعت ایران

ساختارهای قراردادی یا Delivery Systems ، چهارچوبی برای شکل گیری قراردادهای انـواع مختلف پروژه های عمرانی است . ساختار قراردادی نشان دهنده عوامل حاضر و نحوه توزیع مـسئولیتها و نحوه ارتباط این عوامل، در محدوده پروژه، برای ایجاد یـا توسـعه تأسیـسات یـا خـدمات مـشخص می باشد . ۶ دسته عمده این ساختارها : ساختار امانی، متعارف، طرح و سـاخت، عامـل چهـارم و BOT است . در این مقاله نشان داده خواهد شد که تعریف یک ساختار قراردادی نیاز تعیین ۸ پارامتر در یـک پروژه یا قرارداد : محدوده برون سپاری، تعدد طرفهای قراردادی، قابلیت تعریف پروژه، نحـوه کنتـرل و تضمین کیفیت، نحوه پرداخت،روش ارجاع کار، قابلیت انعطاف پذیری و روش تامین مالی پـروژه مـی باشد . توجه به مفهوم و کارکرد هـر یـک از ایـن پارامترهـا، نـشان دهنـده حـضور ضـمنی ریـسکهای گوناگونی در ساختار قراردادهای متفاوت می باشد و انتخاب هر ساختار به م عنـای پـذیرش ریـسکهای مختص آن است . لذا توزیع مسئولیتها که یک ساختار قراردادی نشان دهنده آن است، به نوعی تسهیم ریسک بین عوامل پروژه است که ساختار تقسیم سود و منافع پروژه بین عوامل را می بایست مـشخص سازد . عوامل حاضر در پروژه، بویژه کارفرما قبل از تصمیم به انتخاب یک ساختار قراردادی خاص مـی بایست برنامه ای برای مدیریت و کنترل عواقب وقوع آن ریسکها را تهیه نمایند؛ کـه اولـین گـام آن شناسائی ریسک ها است . این مقاله سعی دارد با شناسایی ریسکهای سـاختاری قراردادهـا در قالـب ۸ پارامتر معرفی شده الگوئی را برای تخصیص ریسکهای ساخت ا ر های پروژه ارائه دهد .

ساختار قرارداد ( سیستم های اجرای پروژه ) ، سازمان کارفرما، مدیریت ریسک قراردادها