راشین امیرمردفر - دانشجوی اسبق دکتری اکولوژی گیاهان زراعی، گروه اکوفیزیولوژی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
عادل دباغ محمدی نسب - استاد گروه اکوفیزیولوژی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
یعقوب راعی - دانشیار گروه اکوفیزیولوژی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
روح الله امینی - دانشیار گروه اکوفیزیولوژی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز

نیترات علاوه بر چرخه طبیعی ازت در اثر ورود فاضلاب انسانی، مواد زاید شهری و صنعتی و همچنینفعالیت های کشاورزی وارد منابع آب و خاک شده و اثرات نا مطلوبی بر سلامتی و محیط زیست برجا می گذارد.هدف از انجام این تحقیق، بررسی کشت مخلوط نواری گندم (Triticum aestivum) و کلزا (Brassica napus)به همراه کاربرد کودهای شیمیایی و بیولوژیک بر میزان نیتروژن جذبی گیاه و آبشویی نیتروژن از خاک بود. بدینمنظورآزمایشات مزرعه ای به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار طی دو سال زراعی1390-1389 و 1391-1390 در اراضی تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز اجرا گردید. عامل اول پنج نوع کشت گندم و کلزا شامل کشت خالص گندم (A1)، کشت خالص کلزا (A2)، کشت مخلوط نواری با الگوی A4) 4:12, (A3)3:18) و A(5) 5:16 به ترتیب ردیف گندم و کلزا و عامل دوم شامل دو سطح کودی B1: 100% کود شیمیایی (اوره و سوپر فسفات تریپل) و B2: 50% کود شیمیایی+ کود بیولوژیک (نیتراژین و بارور 2) بودند. نتایج نشان داد که کشت مخلوط نواری گندم کلزا سبب افزایش معنی دار میزان نیتروژن جذبی گیاه و کاهش معنی دار درصد آبشویی نیتروژن نسبت به کشت های خالص گندم و کلزا گردید، به طوریکه بیشترین میزان نیتروژن جذبی متعلق به کشت مخلوط A4 با 16/61 گرم در مترمربع بود که بهترتیب به میزان 28% , 72/8% بیشتر از کشت خالص گندم و کلزا بود. بیشترین میزان آبشویی در کشت خالص کلزا (58/43%) و کمترین آن در تیمار مخلوط A3 (19/95%) مشاهده شد. میزان نیتروژن جذبی در تیمار کود شیمیایی کامل به طور معنی داری بیشتر از تیمار B2 بود. تاثیر تیمار کودی بر میزان آبشویی معنی دار بدست نیامد.

آبشویی نیتروژن، جذب نیتروژن، کشت مخلوط نواری ، کلزا، گندم