علی رضایی - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی زنجان

از بین بردن پوشش گیاهی و گسترش اراضی دیم شیبدار در سطح حوزه‌های آبخیز کشور، عامل افزایش رواناب و شدت سیلاب می‌باشد. برای آشکار سازی روند تغییرات دبی سیلاب در حوزه آبخیز قزل اوزن ، داده‌های دبی‌های اوج سالانه و بارندگی یک روزه بیشینه سالانه تمام ایستگاههای داخل حوزه، جمع آوری شدند. داده‌های بدست آمده در یک دوره آماری 30 ساله باز‌سازی و معیار شده اند. با تقسیم داده‌های بدست آمده به دوره‌های آماری 10 ساله و تلفیق مجدد آنها، در نهایت شش دوره‌ آماری با طول دوره زمانی 10 الی 30 ساله تولید گردید. برای محاسبه میانگین متغیرها برای هر دوره آماری، دوره باز‌گشت دو سال مبنای محاسبه قرار گرفته، لذا توزیع احتمالاتی لوگ پیرسون نوع III بر آنها برازش داده شده است. متوسط هر دسته از متغیرها نسبت به زمان پلات شده و خطی بر آنها برازش داده شده است. نتایج بدست آمده نشان می‌دهد که شیب متوسط تغییرات بارندگی 24 ساعته نسبت به زمان به عنوان عاملی از تغییرات اقلیمی برابر با 031/0 و در مقابل، شیب تغییرات دبی سیلابی نسبت به زمان برابر با 059/0 می‌باشد. در نتیجه شیب دبی سیلابی حدود 9/1 برابر شیب تغییرات بارندگی یک روزه نسبت به زمان با مقیاس 10 سال بوده است. این یافته بیانگر تخریب پوشش گیاهی بدلیل توسعه اراضی دیم، افزایش ضریب رواناب و افزایش شدت سیلاب حوزه مورد بررسی ‌می‌باشد.

اراضی دیم، حوزه آبخیز قزل اوزن، دبی سیلابی، رواناب