سیدکریم بیگی - شرکت تحلیل سامان پویا
عبدالنبی نادری - شرکت تحلیل سامان پویا

طی حدود چهل سال گذشته با فزونی گرفتن تولید محصولات بر نیازهای اولیه مردم و ظهور انتظارات و خواسته های جدید در سطح جهانی، نیازمندی های بازار دچار تغییراتی اساسی گردیده است. این تغییرات چنان عمیق بوده اند که نه تنها شرکت های تولیدی (اعم از کالا و خدمات) را برای پاسخگویی به آنها مجبور به تغییرات استراتژیک نموده، بلکه بطور ریشه ای تصویر عمومی یک شرکت موفق و معیارهایکلیدی عملکرد شرکت ها را نیز دستخوش تغییرات نموده اند. روند جهانی ارتقاء کیفیت سازمان های تولیدی و بهبود بهره وری، چنان که در شکل 1 نیز نشان داده شده است، موجب پویایی نیازها و خواسته های مشتریان شده است. چنان که در جدول 1 نیز نشان داده شده، از دهه 70 با مطرح شدن کیفیت محصولات به عنوان ناز اصلی بازار، کیفیت محصولات به معیار کلیدی عملکرد شرکت ها مبدل گردید و طی دو دهه بعد نیز تنوع طلبی و تمایز خواهی مشتریان معیارهای قابلیت انعطاف و توان نوآوری را برای شرکت ها مهم ساخت . با مطرح شدن کیفیت سازمانی در دهه 80 تمامی تلاش های شرکت ها برای پاسخگویی به نیازمندی های بازار به طور عمومی در چارچوب حرکت های کیفیت تعریف گردید و در واقع تغییرات سازمانی برای انطباق با این نیازمندی ها در چارچوب بهبود کیفیت سازمانی صورت بندی شد. بدین ترتیب تلاش های عمومی در سطح کشورهای مختلف برای تسهیل فرایند توسعه صنعتی، ارتقاء بنگاه های اقتصادی و بهبود توان رقابت شرکت ها در عرصه های جهانی در چارچوب حرکت های ملی کیفیت (و یا حرکت ملی بهره وری و کیفیت) شکل گرفتند.