فریده حیدریان
مسعود لطفی زاه

سلامت و بیماری هیچیک دائمی، مطلق و با ثبات نیستند بلکه هر دو حالات متغیر می باشند، هدف اساسی در مراقبتهای تندرستی را می توان رهایی از ناتوانایی و ارتقاء وضع سلامتی و رفاه تاحدی که فرد قادر به انجام فعالیتهای جسمی، روانی و اجتماعی در حد مناسب با شرایط متفاوت افراد باشد دانست که در این راستا آموزش می تواند نقش بسزایی داشته باشد و کیفیت سلامت و بیماری را تحت تاثیر قرار دهد. همچنان که سلامتی جنبه مثبتی را بخاطر می اورد واژه بیماری و معلولیت (جانباز در این مقاله) به عکس حالت منفی بخود می گیرد و این تصور علیرغم اختیاری بودن حضور در شرایط جنگ و استقبال از پیامدها مخاطرات احتماعی آن قبال آشکار نیست. بر همین اساس است که ما بیشتر به این امر گرایش داریم که فرد جانباز را در قالب (فرد دارای مشکل سلامتی) مورد بحث قرار دهیم تا آنکه او را از دید بیمار یا معلول بررسی نمادیم. بعبارت دیگر می توانیم مشکلات بوجود آمده برای یک جانباز را نوعی تنش تعبیر کنیم چرا که واژه تنش به هر عاملی اطلاق می شودد که تعادل ارگانیسم را بر هم زند یا دچار اختلال کند. شرایط جانباز را می توان نوعی تنیدگی یا تنش ناشی از محرومیت یا فقدان یک یا چند عضو توصیف کرد چرا که در اثر مشکلات داوطلبانه در عرصه خاصی که باورهای اجتماعی –مذهبی، سیاسی و ... آن را تقویت می کرده است و موقعیت جدید بوجود امده است. انچه برای یک فرد اتفاق افتاده و منجر به تغییر در وضعیت عادی او گردیده است و بر این اساس فرد را در شرایط جدید قرار داده و اصطلاح جانباز را بخود اختصاص داده فرایندی پر فرازو نشیب است که از ابتدا مستلزم آموزش می ابشد. فردی که در لباس مقدس سربازی، بسیجی و ... به دفاع از میهن اسلامی خویش می پردازد قبل از هر چیز نیازمند اطلاع و آگاهی ازاحتمالات و مخاطراتی است که هر لحظه او را تهدید می کند، بطور قطع همه کسانیکه روزی این مسئولیت شریف وسنگین را پذیرفته اند می دانستند که کجا می روند و چه مسئولیتی به عهده گرفته اند و عواقب آن نیز به چه می تواند باشد. محدوده تنشی ناشی از شرایط جدید(یعنی جانبازی) نیز بشدت متاثر از اموزشهایی است که قبل از اعزام افراد به جبهه ها و نیز در خلال حضور در عرصه های نبرد به آنها ارائه شده است، از خاطر نبریم که این آموزش نمی تواند در هیچ مرحله ای مشتمل بر خانواده نگردد چرا که حمایت از نیروهای رزمنده در طول سالهای جنگ که از سوی خانواده ها صورت می گرفت بهترین و کارآمدترین ابزار تقویت روحی – روانی در کنار اعتقادات خاص مذهبی و اینکه این تلاش و ایثار در راستای حق می باشد بود و این امر در هیچ شرایطی انکار نمی باشد.