حبیب اله چهاردولی - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات منابع طبیعی و امور دام تهران

یکی از راهکارهای اجرایی جهت افزایش تغذیه سطح آب سفره های زیر زمینی و جلوگیری از خسارات ناشی از سیلابهای فصلی احداث ایستگاه های پخش سیلاب است که در نیمه دوم دهه 70 طرح های متعدد آبخوان داری در سطح کشور به عنوان یکی از موضوعات اصلی با اهداف مورد نظر به اجرا در آمده است. در این راستا در استان تهران طرح احداث ایستگاه تحقیقاتی، ترویجی و آموزشی پخش سیلاب شهید هادی احمدی (چنداب) شهرستان پاکدشت از اواخر 1375 آغاز و فعالیتهای اجرایی آن شروع شد. در این بررسی سعی می گردد به تحلیل و ارزیابی سرمایه گذاری های انجام شده توسط دولت پرداخته شده و تهیه – منابع حاصل از اجرای آن مورد سنجش و ارزشیابی قرار می گیرد. ارزشیابی اقتصادی طرحهای آبخوان داری با دیدگاه اقتصاد سنجی در دوره احداث و بهره برداری از جمله عملیات مکانیکی و بیولوژیکی در سالهای عمر مفید طرح و هزینه های تعمیر و نگهداری آن توام با منافع حاصله از جمله میزان آب استحصالی و تغذیه آب زیر زمینی، همچنین برآورد کاهش خسارات ناشی از سیلابهای فصلی، بهبود محیط زیست و … مورد نظر می باشد. در این بررسی با توجه به شرایط خاص اقلیمی منطقه و حاکم بودن وضعیت خشکسالی های اخیر و همچنین ویژگیهای ژئومولوژیکی آن در بالادست حوضه آبخیز (به علت فرسایش بالای آن) موجب افزایش حجم رسوبات انتقالی به سطح آبخوان شده است. ارزشیابی اقتصادی احداث ایستگاه پخش سیلاب با بهره گیری از روشهای رایج تحلیل اقتصادی و برآورد هزینه – منفعت حاصله در طول عمر مفید 25 ساله آن مورد نظر قرار گرفته و به رغم مشکلات پدید آمده تغییرات حاصله نتایج هزینه – منفعت برآورده شده با نرخ تنزیل 10 درصد رقمی حدود 1/08 را ارائه می دهد این نشان دهنده آن است که هزینه های سرمایه گذاری در خصوص حفاظت منابع آب و خاک از جمله فعالیت های ابخان داری در صورتی که از دیدگاه اقتصادی جنبه مثبت داشته است هرچند اهمیت آن نیز از لحاظ اجتماعی و اقتصادی برای روستاهای پائین دست آبخوان دارای تبعات مطلوبی نیز بوده است.