ابوالقاسم دادرسی سبزوار - کارشناس ارشد آبخیزداری و عضو هیات علمی مرکز تحقیقات منابع طبیعی و امور

نیاز روز افزون بشر به مواد غذایی از یک طرف و اکثر تغییرات طبیعی اکولوژیکی، توام با بهره برداری غیر اصولی از منابع خدادادی از طرف دیگر، تخریب محیط زیست، توسعه مناطع بیابانی و بروز سیلابهای مخرب را باعث گشته است. پروژه های پخش سیلاب با اهداف مختلفی همچون افزایش آبهای زیر زمینی، افزایش رطوبت خاک در محدوه توسعه ریشه، کنترل و بهره وری از سیلاب و افزایش حاصلخیزی خاک اجرا می گردند. داشتن خاکی حاصلخیز و غنی از املاح و میکروارگانیسمهای مناسب گیاهی، پتانسیل رشد و نمو گیاهان زراعی ومرتعی را بالا برده و دستیابی به آن می تواند به عنوان راهکاری مناسب جهت مقابله و کاهش تنش های حاصل از خشکسالی به شمار اید. در این مقاله طرح پخش سیلاب بر ابخوان شهرستان سبزوار مورد بررسی قرار گرفته و تغییرات کمی و کیفی خصوصیات خاک در منطقه، متاثر از عملیات پخش سیلاب ، با استفاده از بررسی های میدانی و آزمایشگاهی ارزیابی شده است. بدین منظور قطعات 6، 12 و 21 از منطقه اجرای طرح انتخاب و در هر قطعه دو پروفیل به عمق یک متر برای دو حالت سیل گرفته وسیل نگرفته حفر گردید، سپس تعداد 18 نمونه خاک مخلوط، هر کدام به وزن تقریبی 2 کیلوگرم از پروفیلهای حفر شده در عرصه، مربوط به اعماق مختلف خاک، برداشت، و جهت بررسی تغییرات پارامترهای مورد نیاز، به آزمایشگاه آب و خاک ارسال و موردآنالیز قرار گرتف. نتایج حاصله نشان می دهند که مواد معلق به جا مانده از سیل، دارای خصوصیات و ویژگیهای متفاوتی با خاک طبیعی (سیل نگرفته) می باشد که این تفاوت سبب بهبود کیفیت عناصر غذایی، افزایش سیلت، افزایش رس و کاهش شن در خاک منطقه گردیده است. استنتاج نهایی اینکه، اجرای طرح آبخوانداری در شهرستان سبزوار، بهبود خصوصیات خاک درجهت توسعه کشاورزی و منابع طبیعی را در منطقه نشان میدهد و خواهند توانست اثرات منفی حاصل از بروز سیل و تنش های ایجاد شده بر کشاورزی، منابع طبیعی و منابع آب، دراثر خشکسالی بر منطقه را کاهش دهد.

پخش سیلاب ، خصوصیات فیزیکی و شمیایی خاک ، سبزوار