فرزاد بیات موحد - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات منابع طبیعی و امور دام زنجان
سیداحمد موسوی - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات منابع طبیعی و امور دام زنجان

تغییرات شرایط اکولوژیکی در هر منطقه موجب تغییرات عوامل دیگر محیطی است که در ارتباط متقابل با همدیگر می باشند. مطمئنا دسترسی به منابع آبی زیادتر یکی از عواملی است که مستقیما می تواند در تغییرات پوشش گیاهی نقش داشته باشد. بررسی این تغییرات می تواند پاسخ به سوالات مختلفی باشد که نوع و میزان تغییرات پوشش گیاهی بعد از یک تغییر اکولوژیکی را سبب میگردد. در این مقاله سعی بر این است که تاثیر پخش سیلاب بر روی تغیرات کیفی پوشش اعم از ظهور، افزایش و یاحذف گونه های گیاهی بررسی گردد. برای این منظور در سال 1377 در عرصه پخش سیلاب تعداد 15 عدد ترانسکت ثابت مستقر گردیده و با روش برخورد خط (Line Intercept Method) ضمن بررسی درصد پوشش گیاهی ، درصد پوشش هر گونه نیز به تفکیک یادداشت و تغییرات هر گونه در سالهای مورد مطالعه بررسی شده است. از نظر کیفیت پوشش گیاهی برداشت های صحرائی نشان داد که پوشش در عرصه پخش پاسخهای بسیار متفاوتی نسبت به استحصال و حضور آب داده است. کل تعداد گونه های مشاهده شده در چهار سال مورد مطالعه، 90 گونه بوده که تعداد 38، 74، 63 و 70 گونه به ترتیب در سالهای 78، 79، 80 و 81 مشاهده شده اند که نشان می دهد با تغییرات میزان آب استحصال شده بر میزان تغییرات در تنوع گونه ای افزوده گردیده است. این تعداد گونه از 29 خانواده می باشند که خانواده مرکبان (Compositae) با 19 گونه، گندمیان (Graminea) با 13 گونه و پروانه داران (Papilionaceae) با 11 گونه، بیشترین گونه ها را به خود اختصاص داده آن. افزایش تعداد گونه های مربوط به دو گروه آخری نشان می دهد که پوشش گیاهی عرصه رو به بهبودی می رود. همچنین تغییرات این گونه ها بصورت گونه هایی با تغییرات زیاد یا کم و مثبت یا منفی و یا بدون تغییر و بی تفاوت در پاسخ به حضور آب دسته بندی شده و فراوانی آنها نیز مورد بررسی قرار گرفته اند.

پوشش گیاهی ، آبخوانداری ، دشت زنجان ، پخش سیلاب