محمود عرب خدری - مربی پژوهشی مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری

سیلابهای رودگذر یکی از ویژگیهای مناطق خشک و نیمه خشک است و بخش با اهیمتی از منابع بسیار محدود آب این مناطق را می تواند تشکیل دهد. کشاورزان خراسانی از دیرباز با درک این مساله و استخصال سیلاب از طریق احداث بند سار، افزون بر تامین رطوبت، ررسوبات ارزشمند شسته شده از مناطق کوهستانی را نیز نگهداری می کرده اند. سطوح گسترده ای از بند سارها بر روی مخروط افکنه ها قرار دارند. در این اراضی علاوه بر اینکه سطح زمین توسط ذرات دشت دانه پوشانده شده، شیب زمین نیز برای کشت آبی نامناسب است. با پخش سیلاب در این اراضی و افزایش ضخامت رسوبات، شرایط خاک از نظر بافت و حاصلخیزی و همچنین شیب زمین برای کشت و کار مناسب شده و بدین ترتیب حفاظت خاک و آب تواما عملی می گردد. بهره وری از سیلاب با بندسار در قسمت اعظم از اراضی استان خراسان رایج است؛ ولی در مناطق مجاور و ماشبه از نظر اقلیمی رواج ندارد. به منظور توضیح علل این موضوع شرایطظ آب و هوایی چند ایستگاه منتخب از این منطقه با ایستگاه های برگزیده ای از مناطق مجاور و مشابه، مورد بررسی و مقایسه قرار گرفته است. نتایج این پژوهش مبین وجود اختلافات معنی داری از نظر تبخیر متوسط سالانهف و شاخص اقلیمی «نسبت بارش به تبخیر» بین این دو مجموعه می باشد.