ناصر عرب زاده - کارشناس ارشد مرتعداری و معاون پژوهشی مرکز تحقیقات منابع طبیعی و امور د

به منظور بررسی تاثیر عامل هرس بر رشد و تجدید سرسبزی و استحصال چوب در تاغزارهای پژمرده و زرد دو منطقه با درجات مختلف زردی و پژمردگی برگزیده و در هر یک از آنها یک قطعه جنگل همسال با درجه انبوهی یکنواخت انتخاب گردید. سپس هرس پنجاه سانتیمتر از سرشاخه ها، هرس یکصد سانتی متر از سرشاخه ها، هرس از تاج، هرس از یقیه و شاهد (بدون هرس) به عنوان تیمارهای آزمایش تعیین و با چهار تکرار در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در دو منطقه تلمبه خشک و باقر آباد در نظر گرفته شد. پس از اتمام عملیات هرس، ارتفاع کل و قطر تاج پانزده اصله درخت تاغ در هر تیمار اندازه گیری و سپس هر ساله در پایان فصل رویش آمار برداری از رشد ارتفاعی و قطر (قطر تاج) به مدت پنج سال انجام و در نهایت با استفاده از آنالیز واریانس مرکب و مقایسه میانگین ها تجزیه و تحلیل نهایی صورت گرفت. نظر به اینکه مطالعه پیرامون تاثیر شدتهای مختلف هرس بر میزان سرسبزی درختان تیمار شده به علت کیفی بودن درجات سرسبزی امکان پذیر شود فرمول VI= H.CD/a که توسط رهبر (1364) به عنوان شاخص رشد و سرسبزی ارائه گردیده در تاغکاریهای اطراف کرمان نیز به کار گرفته شد. بر اساس نتایج حاصله، حاصل ضرب رشد ثانویه قطر تاج و رشد ثانویه ارتفاع گذشته از اینکه نماینگر رشد بود، توانست میزان سرسبزی را نیز به صورت کمیت فوق نمایش دهد. آزمون شاخص فوق نشان داد که می توان سه وضعیت رویشی سرسبز، پژمرده، و زرد را از یکدیگر تفکیک نمود چرا که میانگین مقادیر شاخص VI در وضعیت زرد برابر با 64/43 ، در وضعیت پژمرده معادل 943/43 و در وضعیت سرسبزی مساوی 5470/5 بوده است. لازم به ذکر است که هر وضعیت با وضعیت قبل و بعد از خود با اعتماد بیش از 99% متفاوت بوده است. بر اساس نتایج بدست آمده هرس در تجدید سرسبزی و میزان رشد تاغکاریهای پژمرده و زرد موثر بوده و شدتهای متفاوت آن اثرات مختلفی بر میزان رشد و سرسبزی دارد. در مناطق مشابه با منطقه باقر آباد (SP=%57 با تاغهای شدیدا پژمرده و زرد) تیمارهای یقه و تاج نسبت به تیمارهای دیگر معنی دارتر بوده و در مناطق مشابه با منطقه تلمبه خشک (SP=%45 با تاغهای پژمرده) تیمارهای یقه، تاج و یکصد سانمتیمتر جواب خوبی داده است. در ارتباط با میزا ن هیزم استحصالی به طور کلی تیمارهای یقه و تاج از همه معنی دار تر بوده اند.