ناصر باغستانی - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات منابع طبیعی و امور دام استان یزد

حفظ احیاء و بهره برداری بهینه از عرصه های منابع طبیعی تنها با شناخت دقیق استعداد ها و مشکلات موجود در آنها میسر خواهد بود. در عرصه های ماسه ای که جنگلکاریهای تاغ با اولویت تاغ با اولویت حفظ از خاک مد نظر می باشد، چنانچه موجودی سرپا و تولید سالانه مشخص گردد، مسلما با دقت بیشتری می توان در مورد جنبه های مختلف بهره وری از آنها اعلام نظر نمود. در این بررسی ارتباط تولید کل و سالانه درختچه تاغ با پارامترهای قطر متوسط و ارتفاع روان واقع در اقلیم بیابانی یزد که از سال 1356 با درختچه های تاغ حفاظت قرار گرفت، 105 اصله از این درختچه بطور تصادفی انتخاب، قطر متوسط و ارتفاع تاج پوشش آنها اندازه گیری و سپس از محل طوقه قطع گردید. وزن سرپای هر درختچه بلافاصله پس از برش توزین و علوفه قابل مصرف (سرشاخه های تازه) از چوب هیزمی باقیمانده مجزا و وزن آنها مشخص شد. وزن خشک نمونه ها در هوای آاد پس از شش ماه مجددا بدست آمد. آزمون خطی بودن رابطه موجو.دی سرپا با دو متغیر ارتفاع و قطر متوسط تاج پوشش با استفاده از برنامه کامپیوتری حداقل مربعها هاروی مدل یک انجام گرفت. در این آزمون مشخص گردید که موجودی سرپای درختچه ها با قطر متوسط و ارتفاع تاج پوشش (تواما) رابطه خطی دارند (p<0.05 , <0.01) . موجودی سرپا با قطر متوسط تاج پوشش (بتنهایی) نیز رابطه خطی را نشان میدهد (p<0.01) و معادله زیر برای برآورد موجودی سرپا قابل ارائه می باشد. y= -71/686+35/244 xi علاوه بر آن در این بررسی، با توجه به آمار اخذ شده ، رابطه بین وزن تازه و خشک موجودی سرپا، میزان چوب خشک تولیدی تعیین و ارائه گردیده است. نظر به اینکه فرم رویشی گیاه تاغ با شرایط ادافیکی و کلیماتیکی تا حدودی تغییر می یابد و علاوه بر آن آمار ارائه شده در مورد تولید سالانه متعلق به سال 1373 می باشد، لذا نتایج بدست آمده تنها در مناطق با شرایط مشابه و قابل توصیه می باشد و پیشنهاد می گردد چگونگی این روابط در مناطق دیگر و در سالهای با بارندگی متفاوت مورد آزمون قرار گیرد.