ابوالفضل مساعدی - دانشیار دانشکده منابع طبیعی و محیط­زیست دانشگاه فردوسی مشهد
غزاله کواکبی - دانشجوی کارشناسی ارشد هواشناسی کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد
مژده سلیمی فرد - دانشجوی کارشناسی ارشد هواشناسی کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد

میزان بارندگی و دما از مهمترین عوامل تعیین کننده اقلیم یک منطقه است . تحقیقات نشان داده است که اندک تغییر در دما موجب تغییرات فوق العاده در اقلیم گردیده است که به صورت خشک سالی، بارش های سنگین و طوفان، منعکس می شود. براساس مطالعات انجام شده در این زمینه به نظر می رسد که تغییرات اقلیمی درحال رخ دادن است. از طرف دیگر به بررسی ارتباط نوع اقلیم و تغییرات اقلیمی کمتر پرداخته شده است. در این مطالعه پارامترهای هواشناسی دما، درجه روز، بارندگی، رطوبت نسبی، ابرناکی، ساعت آفتابی و باد از سه ایستگاه سینوپتیک زاهدان، مشهد و تهران، در طی دوره ی آماری 56 ساله جمع آوری گردید. داده ها به دو دوره ی 28 ساله تقسیم شدند؛ نیمه اول از 1951 الی 1978 و نیمه دوم از 1979 الی 2006 می باشد. به منظور مقایسه میانگین ها با توجه به نرمال نبودن داده ها، از آزمون من-ویتنی استفاده شده است. نتایج نشان داد که در مقایسه بین دو ایستگاه مشهد و زاهدان، ایستگاه مشهد در شاخص های دمایی بیشترین اختلاف معنی دار را دارا می باشد. در حالی که در سایر پارامترهای مورد بررسی در ایستگاه زاهدان بیشترین تفاوت معنی دار، مشاهده گردید. این موضوع بخصوص در رابطه با کاهش رطوبت نسبی، افزایش روزهای بدون ابر و افزایش ساعات آفتابی در شهر زاهدان بخوبی نمایان است. می توان گفت تغییرات اقلیمی در اقلیم بیابانی زاهدان شدیدتر از تغییرات اقلیمی در اقلیم نیمه خشک مشهد بوده است.

متغییرهای هواشناسی، تغییرات اقلیمی، آزمون من-ویتنی، مقایسه میانگین، اقلیم بیابانی، زاهدان