رضا سکوتی اسکوئی - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان غربی
حمید رضا عباسی - موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع
ابراهیم بروشکه - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان غربی

خاکهای مناطق خشک به دلیل کمبود مواد آلی و رس برای بهره برداری چندان مناسب نیستند و گیاهان شن دوست یا مقاوم به شن گونه هایی مانند اسکمبیل در آنها استقرار می بابند. این تحقیق در صدد است که از طریق شناسایی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاکها و دیگر ویژگیها، اتعداد رویشی ماسه‌زارهای استان را در منطقه ای مورد مطالعه موسوم به بورالان واقع در شهرستان ماکو در استان آذربایجان غربی مشخص نماید. نتایج بررسی نشان داد پوشش گیاهی منطقه خارج قرق بشدت تخریب شده است بطوریکه گونه های نامرغوب در سطح مرتع باقی مانده و درختچه های اسکنبیل موجود در منطقه نیز در اثر تخریب کم کم از بین می روند. اما بخشهائی که توسط اداره کل منابع طبیعی قرق شده است توانسته شنهای روان منطقه را که روستاهای نزدیک را تهدید می کرد تا حدود زیادی تثبیت نموده و انواع گرامینه ها از قبیل بروموس(Bromus) ، خارشترو گراسهای یکساله دیگر استقرار یافته است. درصد رطوبت اشباع خاک بین 20 تا 31 درصد تغییر می نماید که نمایانگر بافت خاک می باشد. این ارقام با درصد پایین درصد رس خاک که بین 5 تا 10 درصد نوسان دارد مطابقت دارد. خاک اراضی بدون شوری بوده و هدایت الکترکی بیشینه کمتر از 1 دسی زیمنس بر متر است. اسیدیته خاک نیز در حد حنثی، بدون آهک و فقیر از مواد آلی است. میزان قسقر قابل جذب بین 2/1 تا 34 ppm و پتاسیم قابل جذب از حداقل 60 تا حداکثر 180 قسمت در میلیون متغیر است. این ارقام نشان دهنده فقر اراضی از نظر عناصر غذایی است و برای احیای پوشش گیاهی لازم است تا از مواد اصلاح کننده و مغذی استفاده گردد.

آذربایجان‌غربی، باد، پوشش گیاهی، ناهمواری ماسه ای