غلامرضا زهتابیان - استاد دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران
مهدی گنجی - کارشناس ارشد بیابان زدایی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران
ریحانه مسعودی - دانشجوی دکتری بیابان زدایی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

ایران به دلیل قرار گیری بخش گسترده ای از آن در منطقه خشک و نیمه خشک، فعالیت های کشاورزی از جمله روش های غلط آبیاری و مدیریت نادرست اراضی می تواند به طور گسترده‌ای تخریب خاک و بیابان زایی را باعث شود. بنابر این برای جلوگیری از تخریب هرچه بیشتر خاک این مناطق، باید تحقیقاتی برروی اراضی کشاورزی و نحوه بهره‌گیری از آنها انجام گیرد، تا مشخص گردد که آیا کشاورزی منجر به تخریب اراضی می‌شود یا خیر؟ برای دستیابی به این منظور، منطقه کویر میقان اراک( حوزه آبخیز سوارآباد) بعنوان منطقه مورد مطالعه انتخاب گردید. نقشه‌های مختلف منطقه، شامل نقشه خاک، طبقات ارتفاعی، و کاربری اراضی تهیه شد. پنج کاربری غالب منطقه شامل اراضی باغی، اراضی دیم، اراضی آبی، مرتع و اراضی بایر به عنوان تیمار مورد مطالعه در نظر گرفته شدند، نمونه برداری از خاک انجام شد و فاکتورهای شوری و اسیدیته خاک در عمق 0 تا 30 سانتی متری و 60-30 سانتی متر بررسی شدند. هم چنین مطالعات و آنالیز داده ها بر اساس روش دانکن نشان داد که بین تیمارها اختلاف معنی داری وجود دارد. هم چنین در فاکتور اسیدیته وشوری، کاربری مرتع تیمار مطلوب تعیین گردید. با توجه به بررسی های انجام شده بر روی فاکتورها مشخص شد که اراضی مرتعی از شرایط ایده آلی برخوردار است و باعث افزایش عوامل اصلاحی و تیمار اراضی دیم و بایر نامطلوب ترین تیمار و باعث افزایش فاکتورهای تخریبی خاک می شوند .

کشاورزی، تخریب اراضی، تیمار مطلوب و نامطلوب، کویر میقان