آذر فاریابی - عضو هیت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت
عباس پاشایی اول - استاد گروه خاکشناسی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

به منظور شناسایی شرایط محیطی گذشته در توالی خاکهای قدیمی مدفون شده در رسوبات لسی دره ناهارخوران گرگان (شهرک رسالت و تالار) علاوه بر مطالعه فرمهای مختلف آهن و تغییرات درصد آهک و رابطه آنها با نسبت Feo/Fed برای اولین بار از شناسایی انواع قارچهای فوزاریوم نیز استفاده شد که با نتایج مفیدی همراه بوده است. برای این منظور پس از مطالعات صحرایی و جمع آوری نمونه های خاک از افقهای مورد نظر، آزمایشات مختلف فیزیکی، شیمیایی و قارچ شناسی بر روی آنها انجام گرفت. مطالعات قارچ شناسی در خاکهای شهرک رسالت وجود انواع گونه های قارچ Fusarium Solani و F.oxysproum که خاص تمامی مناطق آب و هوایی است از پروفیل شماره 1و 2 همراه با انواع خاکهای Paleoinceptisols و گونه قارچ F.graminearum که خاص مناطق سرد است، از پروفیل شماره 3 با انواع خاکهای Paleoaddendosols ملاحظه شده است که خود نشان دهنده شرایط جوی سرد و خشک اس ت. هماهنگی این مسئله با بالا بودن نسبت Feo/Fed در این خاکها نشان دهنده آن است که تکامل محدود این خاکها میتواند بعلت مساعد نبودن شرایط اقلیمی در آن زمان باشد. همین مطالعات در مقطع شهرک تالار و شناسایی گونه F.solani در پروفیل شماره 1 با انواع خاکهای Paleoinceptisols و گونه F.culmorum که خاص مناطق سرد است از پروفیل شماره 3 با انواع خاکهای Paleoaddendosols نشان دهنده حاکم بودن شرایط سرد و خشک در گذشته در این خاکها می باشد تکرار دوره های سرد و خشک و گرم و مرطوب در این خاکها نشان دهنده توالی تشکیل خاکهای قدیمی و رسوبات لسی می باشد.

خاکهای قدیمی، گونه های قارچ فوزاریوم، شرایط محیطی گذشته