گلنار قنواتی - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد خاکشناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز
احمد لندی - استادیار خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز

ارزیابی تناسب اراضی، به منظور انتخاب بهترین نوع استفاده از منابع خاک و آب و نیز محافظت از این منابع تولید اهمیت بسیاری دار د. این تحقیق با هدف امکان سنجی و بهینه یابی کشت آبی محصولات گندم و برنج در اراضی منطقه شادگان استان خوزستان به مساحت 34000 هکتار انجام پذیرفته است. بر اساس مطالعات خاکشناسی نیمه تفصیلی منطقه، سیزده سری خاک شناسایی گردید. نیازهای فیزیولوژیک هر یک از گیاهان با استفاده از منابع موجود تعیین و درجه بندی شدند. سپس ارزیابی کیفی و کمی تناسب اراضی به روش پارامتریک (ریشه دوم) انجام شد و در نهایت نقشه های مربوطه در محیط GIS تهیه گردیدن د. نتایج نشان داد که متغیرهای اقلیمی در تولید گندم محدودیتی ایجاد نمی کند اما برای کشت برنج کلاس اقلیم نسبتا مناسب(S2) بود. نتایج ارزیابی کیفی نشان داد که 7 واحد اراضی برای کشت گندم نسبتا مناسب(S2) هستند و 15 واحد دارای تناسب بحرانی(S3) می باشند و 29 واحد باقیمانده برای کشت این محصول نامناسبند. همچنین تنها 4 واحد برای کشت برنج دارای تناسب بحرانی(S3) می باشند و بقیه واحدها برای کشت این محصول نامناسبند. مهمترین عوامل محدود کننده برای کشت گندم وبرنج در منطقه مورد مطالعه شوری و قلیائیت شدید و مقدار زیاد آهک خا ک است. نتایج ارزیابی کمی اراضی نشان می دهد که 26 واحد از اراضی موجود در منطقه برای کشت گندم در کلاس S2 و 2 واحد در کلاس S3 و 23 واحد در کلاس N قرار می گیرند. در مورد کشت برنج 47 واحد از اراضی موجود در منطقه دارای کلاس N و تنها 4 واحد دارای کلاس S3 هستند.

تناسب اراضی، روش پارامتریک، GIS