مهتاب پورآتشی - دانشجوی دکتری آموزش کشاورزی
فاطمه رزاقی - دانشجوی کارشناسی ارشد ترویج کشاورزی
آذر هاشمی نژاد - دانشجوی کارشناسی ارشد آموزش کشاورزی، دانشگاه تهران

یکی از اساسی ترین منابع طبیعی که زندگی هر موجود زنده ای کاملاً به آن وابسته است آب میباشد. آب مایه حیات است و تولید هر نوع محصول نیازمند آب می باشد. در این میان، کشاورزی به علت ماهیت بیولوژیکی آن و وابستگی شدید به طبیعت، بزرگترین مصرف کننده منابع آبی می باشد. از آنجا که ایران در زمره کشورهای خشک و نیمه خشک قرار گرفته و آب به عنوان مهم ترین عامل محدود کننده کشاورزی شناخته شده است؛ استفاده بهینه از منابع آبی در بخش کشاورزی گامی مهم و موثر در تحقق پایداری منابع آب می باشد. با توجه به آنچه ذکر گردید و با توجه به این که آب مصرفی در فرایند تولید یک محصول کشاورزی و یا صنعتی را اصطلاحا آب مجازی می نامند؛ مقاله حاضر با هدف بررسی تجارت آب مجازی به عنوان راهکاری در جهت استفاده بهینه از منابع آبی در بخش کشاورزی به رشته تحریر درآمده است. با توجه به دیدگاه مدیریت جامع منابع آب، استفاده از مفهوم آب مجازی در فرایند مدیریت و تخصیص منابع محدود آب، نقش مهمی خواهد داشت. در ایران نیز به دلیل نقش قابل ملاحظه بخش کشاورزی در اقتصاد کشور، بهره وری پایین در مصرف آب و ضایعات بالای محصولات کشاورزی از مرحله تولید تا مصرف، استفاده کارآمد از مفهوم آب مجازی می تواند تاثیر قابل ملاحظه ای در بهبود وضعیت موجود داشته باشد.

آب، آب مجازی، کشاورزی، تجارت آب مجازی، کشاورزی پایدار