یونس محمد نژاد - اعضای هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی استان گلستان
فرامرز سیدی - اعضای هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی استان گلستان

به منظور بررسی اثرات آبیاری تکمیلی و آرایش کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد وکارآیی مصرف آب در نخود رقم آرمان آزمایشی به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرا ر و طی دو سال(86-84) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گنبد اجرا شد. کرت اصلی چهار تیمار آبیاری شامل یک نوبت آبیاری در مرحله شروع گلدهی (I1)، یک نوبت آبیاری در مرحله شروع دانه بندی ،(I2)، دو نوبت آبیاری در مراحل شروع گلدهی و شروع دانه بندی (I3) و بدون آبیاری (RF) و کرت فرعی ترکی بی از دو عامل فاصله ردیف کاشت (25 و 50 سانتی متر) و تراکم کاشت(20، 32 و 44 بوته در متر مربع) بود. در این آزمایش تعداد غلا ف در بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن صد دانه، شاخص برداشت، کارایی مصرف آب و عملکرد دانه اندازه گیری شد. نتایج تجزیه مرکب در این آزمایش نشان داد بین تیمارهای آبیاری اختلاف معنی داری ازنظر صفات اندازه گیری شده بالا وجود ندارد اما اثر متقابل سال در آبیاری در این صفات معنی دار بود. با وجود مجموع بارندگی کمتر در سال اول تیمار بدون آبیاری و به دنبال آن آبیاری در دانه بندی با 3/2 و 2/5 تن در هکتار و 8/3 و 5/1 کیلوگرم دانه در میلیمتر آب و 46/0 و 38/4 درصد و در سال دوم آبیاری در دانه بندی و دو نوبت آبیاری در گلدهی و دانه بندی با 2/1 و 1/9 تن در هکتار و 4/0 و 3/5 کیلوگرم دانه در میلیمتر آب و 28/7 و 26/74 درصد به ترتیب بیشترین عملکرد دانه در واحد سطح، کارایی مصرف آب دانه و شاخص برداشت را داشتند. این امر اهمیت زمان وقوع بارندگی را نشان می دهد. کاهش فاصله ردیف کاشت از 50 به 25 سانتی متر باعث افزایش 500 کیلوگرم عملکرد دانه در سال اول شد. ولی در سال دوم اختلاف معنی داری مشاهده نشد. تراکم کاشت 20 بوته در متر مربع نیز در سال دوم عملکرد دانه بیشتری نسبت به تراکم های کاشت دیگر داشت.

آبیاری تکمیلی، تراکم کاشت، فاصله ردیف، عملکرد و کارایی مصرف آب