رزا فخری - گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه رازی
احمد گلچین - استاد گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان

لوبیا جزء گیاهان خانواده لگومینوز می باشد ارزش غذایی این محصول به علت دارا بودن پروتیین بالا است این گیاه قادر است قسمت عمده ای از نیتروژن مورد نیاز خود را از طریق هم زیستی با ریزوبیوم بدست آورد و جایگزین کودهای شیمیایی نیتروژنه شود چنین جایگزینی هم از لحاظ اقتصادی و هم از نظر زیست محیطی در برنامه های کشاورزی پایدار مورد توجه می باشد. در این آزمایش وضعیت جذب نیتروژن، سایر عناصر غذایی و عملکرد در شرایط استفاده از مایه تلقیح ریزوبیوم بر دو رقم گیاه لوبیا چیتی بررسی گردید. این طرح مزرعه ای بصورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی شامل تیمارهای 1- شاهد(T0) دوم- تلقیح بذر با باکتری ریزوبیوم فازئولی (T1) که بر روی ارقام V1 وV2 به ترتیب خمین 5 و COS16 با سه تکرار در نظر گرفته شدند. برخی از بررسی ها در طی مرحله برداشت زمانیکه بوته ها 5 تا 6 برگی بودند و همچنین در مرحله 50 درصد گلدهی بوته ها و برخی دیگر در مرحله نهایی رشد گیاه به منظور مقایسه عملکرد، اجزای عملکرد و مقایسه کمی دو رقم انجام گرفت. نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده ها نشان داد که بین دو رقم از نظر صفات اندازه گیری شده اختلاف معنی دار وجود داشت. رقم COS16 در تمام صفات مورد بررسی به جزء وزن صد دانه نسبت به رقم خمین 5 برتری داشت، همچنین از نظر جذب عناصر غذایی رقم COS16 نسبت به رقم خمین 5 برتری داشت. رقم COS16 با متوسط عملکرد 1442 کیلوگرم بر هکتار از نظر عملکرد مناسبتر از رقم خمی ن 5 بود. اثرات متقابل تیمار تلقیح و رقم بر عملکرد دانه معنی دار گردید و بیشترین مقدار عملکرد دانه به مقدار 989/5 کیلو گرم بر هکتار مربوط به تیمار تلقیح و رقم COS16 بود که با تیمار شا هد و رقم خمین 5 به مقدار 595/8 کیلو گرم بر هکتار اختلاف معنی دار داشت. از نظر وضعیت درصد نیتروژن در گره های ریشه لوبیا تیمار T1 با حدود 4 درصد ازت، نسبت به تیمار شاهد برتری داشت. استفاده از مایه تلقیح لوبیا سبب افزایش وزن خشک، درصد ازت و عملکرد محصول گردید.

لوبیا چیتی، مایه تلقیح، ریزوبیوم فازئولی، رقم، عملکرد