محمد رضا پهلوانی نیا - دانشجویی کارشناسی ارشد مرتعداری، دانشگاه زابل
مجید آجورلو - عضو هیئت علمی دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه زابل
حسین پیری صحرا گرد - عضو هیئت علمی دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه زابل

دام و مرتع در اکوسیستم های طبیعی، همواره در کنش متقابل با یکدیگرند و تا زمانی که جمعیت دام در هر اکوسیستم متناسب با ظرفیت مراتع باشد، به منابع باارزش آن همچون آب، خاک و گیاه خسارتی وارد می شود. به اعمال مدیریت صحیح و اتخاذ روش های مناسب احیاء مرتع به منظور افزایش سطح تولید و احیای مراتع مستلزم داشتن اطلاعات و دانش کافی در خصوص اکوسیستم های مرتعی می باشد. به چرایی شدید یکی از عوامل اصلی تخریب در اکوسیستم مرتعی است و باعث تغییرات زیادی در ساختار پوشش گیاهان می شود و به نوع پوشش گیاهی بر روی خاک که در آن رشد می کند اثر می گذارد و می تواند روند بیابان زدایی را در اراضی مرتعی تسریع بخشد. با توجه به اهمیت زیاد برخی گونه ها در مراتع و با در نظر گرفتن خوشخوراکی این دو نهاد، آگاهی از اثر برداشت و چرای اندام های هوایی و ریشه آنها ضروری می باشد. با توجه به اینکه ارزیابی اثر برداشت اندام های هوایی به ویژه در شرایط طبیعی در مرتع مشکل می باشد چرایی شبیه سازی شده در شرایط گلخانه یا مزرعه می تواند راهکار مناسبی برای این منظور باشد. و چرای شبیه سازی شده برداشت اندام هوایی گیاهان به جای دام توسط افراد و به وسیله قیچی و وسایل دیگر صورت می گیرد. یک مطالعه در گلخانه یک مرکز تحقیقاتی دانشگاه زابل واقع در محل چاه نیمه شهرستان زهک انجام گرفته است. نتایج این تحقیق نشان داد که بیشترین وزن تر و حجمی ریشه ای در تیمار شاهد به طور معنی داری با زمان تغییر کرده که همواره با افزایش توده گیاهی در انتهای فصل رویش بوده است. تغییرات توجیبی گیاهی ریشه های ضخیم و ریزوم ها در طول فصل رویش مستقل از محیط کشت بوده و بیشترین توده گیاهی در انتهای تحقیق مشاهده گردید.

چرای شبیه سازی شده، علف گندمی، وزن تر ریشه