عطیه متقی گلشن - دانشجوی کارشناسی ارشد بیوشیمی، گروه بیوتکنولوژی، دانشکده علوم زیستی، دانشگاه الزهرا (س)
جمشید فولادی - دانشیار گروه بیوتکنولوژی، دانشکده علوم زیستی، دانشگاه الزهرا (س)
پریچهر حناچی - دانشیار گروه بیوتکنولوژی، دانشکده علوم زیستی، دانشگاه الزهرا (س)

بیوسورفاکتانت ها ترکیبات فعال سطحی هستند که در چرخه ی رشد انواع میکروارگانیسم ها، از جمله باکتری ها، مخمر ها و قارچ ها تولید می شوند. این ترکیبات در زمینه ی پالایش زیستی، مصارف بالینی، صنایع غذایی و دارویی و حوزه های مختلف پژوهشی کاربرد فراوان دارند. این مولکول ها از نظر ساختار انواع متفاوتی را شامل می شوند، از جمله، لیپوپپتیدی، لیپوپروتیینی، گلیوکولیپیدی، گلیکوپپتیدی و انواع مختلف پلیمر های فعال سطحی. در این مطالعه تلاش شده است با استخراج بیوسورفاکتانت از محیط کشت باکتریZH1 )سویه ی جدا شده از خاک های آلوده به نفت گچساران(، برخی از ویژگی های آن شناسایی گردد. بدین منظور، با استفاده از روش استخراج با حلال با نسبت کلروفرم/ متانول 1:2، عصاره ی خام بیوسورفاکتانت به دست آمد. سپس، بر روی کاغذ سیلیکاژل کروماتوگرافی لایه نازک بارگذاری شد و برای تشخیص ساختار پایه ای مولکول، با معرف های نین هیدرین α - نفتول و اسید سولفوریک،مورد شناسایی قرار گرفت. با توجه به نتایج مشاهده شده، بهترین سیستم حلالی برای این کار کلروفرم/ متانول/ استیک اسید/ آب 25:15:4:2 Fᶴ لکه ها در آن به 0.9±0.01 رسید. ظهور لکه ها توسط معرف های نین هیدرین و اسید سولفوریک، می تواند نشان از ساختار لیپوپپتیدی این مولکول داشته باشد. این در حالی است که پس از اسپری معرف معنادار نبودن اختلاف fR لکه ها در سیستم های حلالی یکسان به کمک نرم افزار SPSS به اثبات رسید.

بیوسورفاکتانت، گچساران، کروماتوگرافی لایه نازک، لیپوپپتید