حسن قاسم پور نیازی - دکتری محیط زیست- گروه محیط زیست دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل، ایران
ابراهیم فتائی - کارشناس ارشد مهندسی منابع طبیعی- محیط زیست- آلودگی های محیط زیست- دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل، ایران
سید رضا موسوی - دکتری اکولوژی کشاورزی- دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات کرج، ایران
رضا آقایاری سامیان - کارشناس ارشد جغرافیا، اقلیم شناسی در برنامه ریزی محیطی- دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل، ایران

افزایش بیش از حد جمعیت و صنعتی شدن جوامع خصوصاً از نیمه دوم قرن بیستم باعث پیدایش مشکلات و مسائل جدید در آلودگی محیط زیست شده است. از انواع این آلاینده ها فلزات سنگین هستند که خود به طور طبیعی از اجزاء تشکیل دهنده اکوسیستم های آبی می باشند و حتی برخی از آنها در بقاء موجودات زنده نقش حائز اهمیتی دارند ولی غلظت های بیش از حد آنها سبب به خطر افتادن حیات آبزیان می گردد. در این تحقیق به منظور بررسی میزان فلزات سنگین شامل Cu، Pb، Cd، Fe، Zn و Ni در آب، رسوب و ماهیان رودخانه قره سو، 4 ایستگاه تعیین شد. علاوه براین، پارامترهای فیزیکوشیمیایی (دمای آب، اکسیژن محلول، سختی کل، هدایت الکتریکی، SIO2، TP، TN، PO4، NO3، NO2، NH4، TDS، COD، BOD5، PH) نیز سنجش شد. نتایج نشان داد که فلزات سنگین مشاهده شده در آب منطقه، مربوط به فلزات روی، آهن، مس و نیکل می باشد. در رسوبات بستر فلزات سرب، روی، آهن، مس و نیکل مشاهده گردید و در بافت ماهیان، در گونه Squalies Cephalus فلزات سنگین روی، آهن و مس و در گونه Copeata copeata فلزات سرب، روی و مس مشاهده شد. با توجه به مشاهدات فلزات در آب،رسوبات و بافت ماهیان؛ مشاهده شد که فلزات مس، روی و آهن بصورت تجمع زیستی در بافت ماهیان وجود دارد. نتایج بدست آمده در بررسی حاضر نشان می داد که برخی از پارامترهای غیر زیستی شامل نیتریت، فسفات، فسفر کل، TDS، COD میزان روی و میزان آهن در بخشی از منطقه در شرایط کاملا مطلوب و ایده آل نبوده و برخی از پارامترها نظیر BOD5 اگرچه در محدوده نرمال بوده، ولی مقدار آنها نسبتا بالا می باشد.

تجمع زیستی، فلزات سنگین، آب، رسوب و ماهی