محمد یزدی - گروه زمین شناسی،دانشگاه شهید بهشتی
نرگس بهزاد - گروه زمین شناسی،دانشگاه آزاد اسلامشهر

شهرستان اسلام شهر در10 کیلومتری جنوب شهر تهران قرار دارد. بر اساس آخرین بررسی های به عمل آمده مساحت اسلام شهر در حدود 245 کیلومتر مربع است و جمعیتی قریب به 500 هزار نفر در آن زندگی می کنند. با گسترش شهر و صنایع و... میزان آلودگی خاک، آب و هوای شهر نیز افزایش می یابد. گزارش حاضر نتیجه یک طرح پژوهشی در مورد بررسی میزان آلودگی خاک فضاهای سبز داخل این شهر است.شهر ستان اسلام شهر در نواحی میانی شمال غرب فلات مرکزی ایران و در دشت جنوب تهران ساخته شده است.دشت جنوب تهران ازسازند آبرفت های کنونی ریز دانه و رس های قرمز رنگ پوشیده شده است که منشآء خاک های منطقه اسلام شهر نیز از آن است. دراین پژوهش مقادیرتجزیه شده از نمونه های خاک فضاهای سبز اسلام شهر با میانگین پوسته فوقانی زمین و استاندارد خاک ها از جمله خاک کشور چین (بدلیل مشابهت زیاد) مقایسه گردید. نتائج بدست آمده از مقایسه این داده نشان می دهد که خاک فضاهای سبز اسلام شهر از نطر آلودگی نزدیک به درجه اول آلودگی خاک ها می باشد. این بدان معنی است این خاک ها هنوز آلوده نیستند و از نطر کاشت گیاهان و کشاورزی مشکل دار محسوب نمی شوند. اگرچه اغلب داده نزدیک مرز آلودگی مرحله اول هستند. همچنین این داده ها نشان می دهند که مقدار غلظت عناصر اندازه گیری شده در نمونه های خاک فضاهای سبز اسلام شهر نسبت به بخش بالائی ترکیب پوسته زمین غنی شدگی نشان می دهد. این مطلب موید آن است که این خاک ها توسط کودهای شیمیائی، سموم کشاورزی و آلودگی های صنعتی و خودروها تا حدی آلوده شده اند. در نمونه های تجزیه شده از بخش های مختلف فضاهای سبز اسلام شهر مشخص شد که نمونه های خیابان مهدیه و نوری دارای آلودگی بیشتری نسبت به بقیه مناطق هستند و نمونه های ابتدای شهرک واوان از آلودگی کمتری برخوردار می باشند. علت آن است که خیابان مهدیه و نوری جایگاه تمرکز بخش عمده ای از تعمیرگاه ها و محل تردد خودروهای سنگین وسبک است و خاک های آن محل از قدمت بیشتری برخوردارند. در حالی که چنین عوامل آلوده کننده ای در ابتدای شهرک واوان کمتر بوده و خاک های آن محل جوانتر هستند و کمتر تحت تاثیر آلودگی قرار گرفته اند. این پژوهش نشان داد که خاک فضاهای سبز اسلام شهر در مرز آلودگی مرحله اول قرار دارند. با توجه به قدمت کم گسترش شهرنشینی در طی 15 سال گذشته، نشان از سرعت بالای آلودگی در این خاک ها را دارد.

عناصر سنگین، آلودگی خاک، اسلام شهر، جنوب تهران