محمدرضا بمانیان - دکترای معماری و مدیر گروه معماری دانشگاه تربیت مدرس، رئیس مرکز پژوهش
هادی محمودی نژاد - مهندسی معماری دانشگاه تهران و کارشناس ارشد شهرسازی دانشگاه تربیت مد

با نگاهی به گسترش فناوری اطلاعات و ارتباطات در جهان و پیشرفت کاربستهای رایانه ای و انقلاب انفورماتیک به اسانی دریافت می شود که می توان از طریق بکارگیری ره آوردهای انقلاب انفورماتیک در جامعه موج چهارم به خدمات رسانی و ارائه تسهیلات به شهروندان، پرداخت. در این باب لازم است تا به این نکته اشاره شود که بطور رایج جوامع انسانی به جوامع روستایی مبتنی بر کشاروزی جوامع شهری منبعث از انقلاب صنعتی و جوامع موج سوم تشکیل می شوند حال آنکه موج چهارم را نیز می توان بر مفاهیم فوق اضافه کرد که پس از گسترش بی رویه اینترنت و کاربری غیر قابل باور از فضاهای مجازی لازم است تا نامی جدید بر آن گذرد که از دیدگاه این گفتار می توان نام موج چهارم را مناسب دانست. به زعم این گفتار در واقع بر اساس انقلابهای بزرگ تاریخ بشر بوده است که شهرها و به تبع آن فرهنگ بشری دستخوش تغییر استحاله و دگرگونی شده اند که عبارتند از : انقلاب کشاورزی، انقلاب صنعتی وانقلاب اطلاعاتی و انفورماتیک. بر این اساس لازم است تا ضرورت پرداخت به شهرهای الکترونیک و رهیافتها و چالشهای مربوط، مورد بحث قرار گیرند و با تدوین سند چشم انداز بلند مدت شهرسازی الکترونیک، به بسترسازی و تحق این امر در ایران اقدام شود. بدون شک این امر تنها از طریق شناسایی موانع و چالشها و رفع آنها از طریق شناخت تهدیدهای موجود در ساختار تحقق پذیری و تطبیق امکانات و تواناییهای موجود با فرصتهای فراروی جامع، میسر می شود. لازم به ذکر است که در تدوین سند چشم انداز شهرسازی لاکتروینک باید با شناسایی قوتها و درک ضعفها تلاش کرد تا فرصتهایی فراهم شود که از دل تهدیدهای موجود بروز می یابد. این امر می طلبد تا در بستر نگاهی تعاملی و در رویکردی استراتژیک در حوزه اندیشیدگی شهرسازی تلاش شود تا ضمن شناخت چالشها و موانع موجود امکان تحقق پذیری این امر با کمترین میزان تبعات منفی و برخورداری از بیشترین اثار مثبت فراهم شود چرا که به زعم این گفتار هرگونه اقدام مداخلاتی در ساختار شهری اثرات مثبت و بالتبع تبعات منفی را نیز بهمراه خواهد داشت. از این روست که شناسایی زیر بنایی و پرداختن به چشم اندازها، چالشها و فرصتهای موجود و حتی رویه اجرای شهرهای الکترونیک درجهان، لازم بنظر می رسد که رویکرد مقاله حاضر را نیز تشکیل می دهد. در این مقاله تلاش می شود تا ضمن بررسی التزام بکارگیری این مفهوم، به چالشها و موانع تحقق پذیری این امر اشاره شود و راهکارهایی در این باب بیان گردد، ضمن آنکه به رویه اجرای شهرهای الکترونیک در بررسی نمونه های موردی نیز اقدام خواهد شد.

شهرسازی الکترونیک ، زیر ساختهای الکترونیک ، تجارت و گردشگری الکترونیک ، تحقق پذیری و اجرا ، چالشها و راهکارهای اجرایی