رامین رحمانی - استادیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
علی نظری کتولی - دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت دولتی

نظام آموزش عالی کشور به عنوان یکی از دو قطب تعلیم و تربیت در جمهوری اسلامی ایران مسئولیت تربیت نیروی انسانی متخصص و کارآمد مورد نیاز جامعه را در سطوح و رشته های مختلف بر عهده دارد. بر اساس بررسی های بعمل امده در زمینه چگونگی عملکرد نظام اموزشی عالی می توان گفت که بنا به دلایل مختلف دستیابی به هدف فوق ر سطح جامعه محقق نشده است. جذب فارغ التحصیلان دانشگاه ها و مراکز آمزوش علای کشور در بازار کار منوط به داشتن توانایی ها و ویژگی های می باشد که بخشی از آنها می بایست در طول دوران تحصیل در دانشگاه ایجاد گردد. بنظر می رسد عدم تناسب بین فرایندها و مواد آموزشی رشته های تحصیلی موجود در دانشگاه ها با مهارت ها و توانایی های مورد نیاز بازار کار، مهمترین عامل موفق نبودن فارغ التحصیلان در کاریابی و اشتغال می باشد. لازم به ذکر است که علاوه بر این مورد، برخی از عوامل بیرونی که خارج از حوزه فعالیت وکنترل نظام اموزش عالی می باشد بر اشتغال فارغ التحصیلان تاثیر بسزایی دارند. در این مقاله چالشها و فرصت های نظام آموزش عالی در تامین نیازهای مهارتی نیروی انسانی مورد نیاز بازار کار از دو بعد عوامل بیرونی و درونی مورد بحث و بررسی قرار می گیرد. عوامل درونی، فرایندها و راهبردهایی هستند که درنظام آموزش عالی بکار گرفته میشوند و بطور مستقیم یا غیر مستقیم با مقوله اشتغال و کاریابی فارغ التحصیلان ارتباط دارند. مهمترین این عوامل عبارتند از : 1- عدم تناسب بین ظرفیت فعلی پذیرش دانشجو دردانشگاه و نیازهای آتی بازار کار 2- عدم تناسب بین محتوای آموزش با مهارتهای شغلی 3- عدم توفیق دانشگاه ها در ایجاد و تقویت روحیه علمی و انگیزه خدمت رسانی به جامعه در دانشجویان 4- مشخص نبودن حداقل قابلیتهای علمی و عملی برای فارغ التحصیل شدن 5- عدم آشنایی اعضای هیات علمی با فرایند و نحوه انجام امور در واحدهای تولیدی و خدماتی مرتبط با رشته تحصیلی فارغ التحصیلان 6- فقدان زمینه مناسب برای اموزش های علمی و کاربردی 7- ناکارآمدی اعضای هیات علمی در تربیت نیروی کار متخصص مورد نیاز جامعه 8- مطرح نبودن مسائل علمی و پژوهشی به عنوان اولویت اول در دانشگاه ها. عوامل بیرونی شامل کلیه مواردی میشوند که بر اشتغال فارغ التحصیلان بطور مستقیم و غیر مستقیم تاثیر گذاشته و مانع از جذب آنها در بازار کار می گردند. این عوامل عبارتند از: 1- رواج نیافتن و مشخص نبودن فرهنگ کاریابی 2- عدم توسعه بنگاه های کاریابی خصوصی 3- عدم توسعه کانونهای فارغ التحصیلان و نارکارآمدی آنها در کارابی و هدایت شغلی 4- تعدد متقاضیان و رقابت شدید برای کسب مشاغل موجود 5- رواج نیافتن فرهنگ کارآفرینی و کم بودن تعداد کارآفرینان 6- وجود مشکلات اجرایی در پیاده کردن سیاست ها و برنامه های کلان اشتغال.

فارغ التحصیلان ، نیروی انسانی ، نظام آموزش عالی ، دانشگاه