حسین اعتراف - کارشناس ارشد مرکز تحقیقات منابع طبیعی استان گلستان
امیرحسین چرخابی - استادیار پژوهشی مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری
عباس پاشائی اول - استاد دانشکده کشاورزی، دانشگاه گرگان

خواص مناسب فیزیکی و شیمیایی خاک، کمک موثری در مدیریت پایدار و کاربری صحیح از اراضی خصوصات در امر حفاظت خاک و کنترل فرسایش آن دارد. هدف این تحقیق بررسی ارتباط نحوه کاربری اراضی و کیفیت خاک، تعیین شاخص های کیفی خاک می باشد تا راهگشایی لازم را به سوی مدیریت و بهره برداری بهینه از اراضی باشد. به همین منظور، در سه کاربری زراعت دیم، مرتع و جنگل دست کاشت، در دامنه شمالی و جنوبی، در شیبی حدود 25 تا 35 درصد، جمعا در طول شش ترانسکت و در هر ترانسکت 4 پروفیل حفر گردیدند. پس از تشریح خصوصیات نیمرخ ها، نمونه برداری از لایه های مختلف انجام گرفت. نمونه های خاک در آزمایشگاه به منظور تعیین پارامترهای کیفی خاک شامل پتاسیم قابل جذب، فسفر فابل جذب، مواد آلی خاک و ازت کل مورد تجزیه قرار گرفتند. نتایج حاصل با نرم افزار آماری SPSS مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که مقدار مواد آلی، فسفر وپتاسیم قابل جذب وازت کل در کاربری مرتع به ترتیب ، 2/7 درصد، 3/56 پی پی ام، 438 پی پی ام و 95 درصد می باشد، در حالیکه در کاربری زراعت مقدار این عناصر به ترتیب 2/82 درصد، 2/5 پی پی ام ، 180 پی پی ام و 145 درصد می باشد. بررسی آماری نتایج فوق نشان میدهد که کاربری مرتع در اراضی شیبدار 25 تا 35 درصد، نقش مهمی را در بهبود وضعیت فیزیکی و شیمیایی خاک دارد. بعلاوه، در این کاربری افزایش مواد آلی و بیوماس خاک نشان دهنده افزایش حاصلخیزی و حفاظت خاک بیشتر بوده و طبعا جلوگیری از فرسایش آن را به دنبال دارد.

کاربری اراضی ، خاک لس ، حاصلخیزی ، فرسایش و حوزه قرناوه