حسین اسدی - دانشجوی دکتری خاکشناسی دانشگاه تهران
حسن روحی پور - عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع
حسینقلی رفاهی - استاد گروه خاکشناسی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران

در دهه های اخیر، به منظور شبیه سازی و کمی کردن فرآیندهای جداشدن، انتقال و ترسی ذرات خاک مدلهای مختلفی (تجربی، استدلالی و یا تئوری) ایجاد شده است. در همین زمینه Hairsine و Rose (1991) برای فرسایش ناشی از اثر بارندگی مدلی فرآیندی ارائه داده اند. مدل آنها برای شرایطی ایجاد شده که نیروی برشی جریان سطحی ناچیز بوده و روان آب تنها نقش انتقال ذرات جدا شده توسط برخورد قطرات باران را برعهده دارد. د رتحقیق حاضر برخی مفاهیم و کارآیی این مدل در دامنه وسیعی از شدتهای بارندگی برای سه نوع خاک با خصوصیات کاملا متفاوت بررسی شده اند. به این منظور سه نوع خاک با خصوصیات متفاوت با استفاده از یک سینی پاشمان زهکش دار به ابعاد 10 ضربدر 30 ضربدر 35 سانتیمتر تحت اثر برندگی با شدتهای مختلف قرار گرفت. شبیه سازان باران با استفاده از یک دستگاه شبیه ساز با نازل منفرد جارویی با ماینگین قطر قطرات 1/5 میلیمتر انجام شد. نتایج نشان داد که مدل هیرساین و رز با معرفی ضرابی a و ad و Fi بخوبی می تواند حساسیت خاکهای مختلف را به فرسایش توصیف نماید. هرچند که این مدل قادر نیست شکستن خاکدانه ها و افزایش نمایی غلظت رسوب را که در مورد خاک کوهین در شدتهای بالای بارندگی رخ می دهد، توصیف نماید. همچنین نتایج نشان داد که مدل مورد بررسی تمایل به بیش برآورد مقادیر کوچک و کم برآورد مقادیر بزرگ فرسایش خاک دارد.

فرسایش خاک ، خاکدانه ، رسوب