حسین اسدی - دانشجوی دکتری خاکشناسی دانشگاه تهران
حسن روحی پور - عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع
حسینقلی رفاهی - استاد گروه خاکشناسی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران
حسین قدیری - استاد دانشکده علوم محیطی دانشگاه گریفیث استرالیا

در سالهای اخیر مدلهای فرآیندی فرسایش خاک به منظور تخمین جدا شدن و انتقال ذرات خاک بین فرآیندهای بین شیاری و شیاری تفکیک قائل شده اند. در اکثر ای مدلها فرض بر این است که فرسایش بین شیاری شامل جدا شدن ذرات خاک توسط برخورد قطرات باران و انتقال آنها توسط پاشمان و جریان سطحی کم عمق می باشد. در برخی مدلها نیز اعتقاد بر این است چنانچه توان برشی جریان از مقاومت خاک فزونی یابد روان آب قادر خواهد بود علاوه بر حمل ذرات مجزا، باعث جدا شدن آنها از خاک نیز باشد. خصوصیت خاک ، شدت بارندگی، شدت روان آب و شیب از مهمترین عوامل موثر بر فرسایش بین شیاری هستند. به منظور تخمین فرسایش بین شیاری روابط مختلفی ارائه شده که درآنها شدت فرسایش بین شیاری به فرسایش پذیری خاک، شدت بارندگی (شدت روان آب) و فاکتور شیب ربط داده شده است. در تحقیق حاضر به منظور بررسی فرسایش بین شیاری سه نوع خاک با خصوصیات متفاوت با استفاده از یک فلوم زهکش دار به ابعاد 1ضربدر 1 ضربدر 0/1 متر در شیبهای مختلف تحت اثر بارندگی با شدتهای مختلف قرار گرفت. شبیه سازی باران با استفاده از یک دستگاه شبیه سازی با نازل منفرد جارویی با میانگین قطر قطرات 1/5 میلیمتر انجام شد. نتایج نشان دادکه اثر شیب بر میزان فرسایش بین شیاری بستگی به شدت بارندگی و نوع خاک دارد، اما بطور عمومی یک تابع نمایی به فرم E=a exp (bs) می تواند اثر شیب بر فرسایش بین شیاری را توصیف نماید که a و b ضرایب وابسته نوع خاک و شدت بارندگی هستند. ارزیابی روابط پیشنهادی WEPP برای فرسایش بین شیاری نشان داد که این روبط در شیبهای کم شدت فرسایش بین شیاری را در حد قابل قبولی برآورد می نمایند اما در شیبهای بالاتر شدت فرسایش را کمتر از مقدار اندازه گیری شده تخمین می زنند.

پاشمان ، بین شیاری ، شبیه ساز