هادی معماریان خلیل آباد - کارشناس شرکت خدمات مهندسی آب و خاک کشور، نمایندگی خراسان
سیدمحمد تاجبخش - عضو هیئت علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند
علی اکبر صفدری - کارشناس شرکت خدمات مهندسی آب و خاک کشور، نمایندگی خراسان
اسماعیل آخوندی - کارشناس شرکت خدمات مهندسی آب و خاک کشور، نمایندگی خراسان

پهنه بندی زمین لغزش یکی از روشهایی است که می توان به کمک آن مناطق بحرانی را به لحاظ پایدرای شیب مشخص کردهو از نقشه های پهنه بندی بدست آمده در برنامه ریزی های توسعه پایدار استفاده کرد. حوزه اسطرخی شیروان در شمال شرق ایران و در استان حراسان شمالی واقع شده و درواقع یکی از زیر حوزه های حوزه بزرگ اترک محسوب می شود. این حوزه از پنج واحد زمین شناسی شامل: شیب و ماسه سنگ (سازند شوریجه) ، آهک (آهک لار و آهک تیرگان) ، آندزیت ، و آبرفتهای عهد حاضر تشکیل شده است. بدلی حساسیت بالای سازند شوریجه به فرسایش و زمین لغزش ، پهنه بندی زمین لغزش فقط بر روی این سازند انجام شد. در این مطالعه از روش شاخص آماری (SI) به منظور پهنه بندی زمین لغزش بهره گرفته شد. عوامل متعددی در این پهنه بندی لحاظ گردیدکه عبارتند از : شیب دامنه، جهت دامنه، فاصله از رودخانه و فاصله از گسل، خاک، کاربری اراضی، گروه های هیدرولوژیک خاک، بارندگی ، ارتفاع و جهنت لایه های زمین شناسی. در این روش با توجه به وسعت پهنه های لغزشی در هر یک از کلاسهای پارامترهای مختلف مورد مطالعه، ارزش وزنی برای هر یک از سلولها در نظر گرفته شد و نهایتا مجموع ارزشهای وزنی برای هر سول با همپوشانی لایه های مختلف مورد مطالعه بدست آمد. سپس نقطه طبقات خطر زمین لغزش به کمک تحلیل هیستوگرامی و با استفاده از روش بهینه سازی Jenks تهیه گردید. تجزیه و تحلیل ها نشان داد که در بین عوامل مورد بررسی عاملهای خاک و کاربری اراضی نقش موثرتر و مهمترین را در ایجاد زمین لغزش ها بر روی سازند شوریجه در منطقه مورد مطالعه دارا می باشد.

زمین لغزش ، پهنه بندی ، GIS ، شاخص آماری ، سازند شوریجه