قاسم حبیبی بی بالائی - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد شبستر
باریس مجنونیان - استاد دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران
ابراهیم عادلی - دانشیار دانشگاه تربیت مدرس
همایون صنیعی

نقش پوشش گیاهی به صورت جنگل و نباتات مرتعی و درختی در رابطه با محافظت از شیب در چند دهه اخیر به طور اساسی مورد توجه قرار گرفته است. پاکسازی جنگلها و تبدیل آنها به مراتع و مزارع در قرن اخیر حتی در سالهایی که میزان بارندگی در آنها کمتر از سالهای گذشته گزارش شده است باعث وقوع رانشهای زیادی گردیده است. کشور ما نیز از این وضع مستثنی نبوده و بر اثر استفاده غیر اصولی از منابع طبیعی و قطع درختان و کاهش سطح جنگلها در آن لغزشهای زیادی بوجود آمده است. که از آن جمله می توان به رانشهای درازلات (1370) و گوشکور (1372) در استان گیلان اشاره نمود. از این رو بررسی اثرات درختان بخصوص در شرایط آب و هوایی کشور و موقعیت خاص جغرافیایی استان گیلان به صورت مکانیکی و هیدرولوژیکی بسیار حائز اهمیت است. در اجرای این طرح ابتدا در منطقه مورد مطالعه پروفیل های خاکشناسی حفر و با آزمایشات مکانیک خاک بر روی نمونه های خاک ضرایب مکانیکی خاکهای مختلف (از قبیل زاویه اصطکاک داخلی و ضریب چسبندگی) تعیین وسپس با توجه به درصد پوشش، مساحت و قطر ریشه ها د رواحد سطح ضریب جدید ایستابی خاک محاسبه گردید. در نتیجه مشخص شد که اگر منطقه فاقد ریشه گیاهان جنگلی بود با توجه به افزایش احتمالی رطوبت خاک، رانش در آنها حتمی بود. در صورتی که علی رغم شیب زیاد (33 درجه یا 65%) با فعالیت کشاورزی و غرس درختان گردو ضریب پایداری شیبها به 0/926 می باشد. که با این وجود این ضریب از لحاظ مکانیک قابل قبول نبوده و نیاز به جنگلکاری در مناطق مخروبه و تبدیل شده به اراضی کشاورزی می باشد.

گیلان ، پایداری ، لغزش توده ای خاک ، جنگل ، رودسر