فرشاد گلبابایی کوتنایی - دانشجوی دکتری مهندسی محیط زیست آب و فاضلاب، دانشگاه تهران
غلامرضا درویشی - دانشجوی کارشناسی ارشد، مهندسی محیط زیست دانشگاه صنعتی نوشیروانی باب
علی مهدوی - استادیار، مهندسی محیط زیست دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل
ابراهیم اصغری - کارشناس ارشد، مهندسی محیط زیست دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل

فاضلاب کارخانجات صنعتی از جمله کارخانه‌های ساخت کنسرو ماهی حاوی غلظت بالایی از ترکیبات آلی پیچیده و آلاینده‌های خاص می‌باشد که سبب می‌شود در طرح‌های مدیریت و پایش زیست‌محیطی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار گردند. سیستم‌های بی‌هوازی با نرخ بالا (High Rate) نظیر فیلتر بی‌هوازی وUASB (Upflow Anaerobic Sludge Blunket) به دلیل برخوداری از قابلیت پذیرش و حذف غلظت بالای مواد آلی، همواره از گزینه‌های اصلی بکارگیری در بحث تصفیه فاضلاب صنایع غذایی بوده‌اند. استفاده از فرایند UASB در تصفیه فاضلاب‌های صنایع غذایی بسیاری از هزینه‌های مراحل پیش‌تصفیه نظیر خنثی‌سازی را کاهش می‌دهد و علاوه بر این موجب کاهش هزینه‌های فرایند هوازی نهایی می‌شود. همچنین راکتورهای UASB در برابر غلظت‌های بالای مواد سمی و حتی مواد آلی فرار موجود در فاضلاب نسبت به دیگر سیستم‌های تصفیه مقاومتر می‌باشند. در این پروژه تحقیقاتی به منظور تصفیه فاضلاب کارخانه کنسرو ماهی یک راکتور UASB مجهز به یک سیستم جداکننده سه فازی گاز- جامد – مایع، از جنسP.V.C به حجم کل 117 لیتر، به ارتفاع 2.5 متر قطر 25 سانتیمتر، به شکل استوانه، طراحی، ساخته و راه‌اندازی گردید. ابتدا راکتور با مخلوطی از لجن‌ هاضم بیهوازی و لجن برگشتی لجن‌فعال به نسبت 25 به 15 تلقیح گردید. سپس فاضلاب کارخانه با OLR (Organic Loading Rate) ورودی 0.5 Kg/m3.day وارد سیستم شده که بتدریج به 4 Kg/m3.day افزایش یافت. پس از آن نمونه‌گیری برای انجام آزمایشات گوناگون به مدت 75 روز صورت گرفت. همانطور که در تحقیقات مشخص گردید، PH فاضلاب ورودی که در محدوده قلیایی (10.5) قرار داشت با استفاده از فرایند UASB، خنثی شده و به 7.3 کاهش پیدا کرد. نتایج آزمایشات نشان‌دهنده کارایی حذف COD به میزان 87 درصد است. همچنین کاهش SS نیز از 43 g/l به 8 g/l مشاهده گردید.

کنسرو ماهی، تصفیه بی‌هوازی، راکتور UASB، COD، OLR