بهاره معین وزیری - دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان
غلامرضا خواجویی نژاد - استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه شهید باهنر کرمان
مهدی سرچشمه پور - استادیار گروه خاکشناسی، دانشگاه شهید باهنر کرمان
قاسم محمدی نژاد - استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه شهید باهنر کرمان

زیره از جمله گیاهان دارویی است که صادرات آن به اقصی نقاط جهان با توجه به حجم کم و ارزش بالا، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. رویش این گیاه هم به صورت وحشی (زیره سیاه) و هم مزرعه ای (زیره سبز) است و به طور کلی از نظر آبیاری و تغذیه، گیاه کم توقعی است. تا کنون از وضعیت میکوریزایی این گیاه در رویشگاه های طبیعی و شرایط مزرعه ای اطلاعات کافی در دست نیست. قارچ های میکوریز می توانند در افزایش قابلیت دسترسی عناصر غذایی و مقاومت گیاه به تنش خشکی نقش قابل توجهی داشته باشند در این تحقیق ابتدا وضعیت میکوریزایی ریشه گیاهان زیره سیاه، زیره سبز و گشنیز از خانواده چتریان مورد بررسی اجمالی قرار گرفت و سپس مخلوط بقایای ریشه و خاک ریزوسفری نمونه ها پس از آماده سازی گلدان های حاوی خاک استریل، بر روی سه گیاه سورگوم، شبدر و زیره سبز کشت شدند. گیاهان بعد از 60 روز برداشت شدند و مجددا درصدکلنیزاسیون میکوریزایی ریشه ها تعیین شد. نتایج نشان داد که اولا گیاه زیره سبز دارای همزیستی نسبتا خوبی با قارچ میکوریز آرباسکولار می باشد و ثانیا قارچ میکوریز همزیست با گیاه گشنیز نیز از پتانسیل همزیستی بالایی با گیاه زیره برخوردار می باشد. در این تحقیق میزان همزیستی جدایه های مربوط به زیره سبز با گیاهان سورگوم و شبدر کمتر از جدایه های مربوط به گشنیز و زیره سیاه بود. درصد همزیستی جدایه های مورد آزمایش روی زیره سبز از 6/34 تا 7/68 درصد متغیر بود و جدایه برتر انتخابی از ریزوسفر گشنیز جداسازی گردید و درصد همزیستی آن روی زیره سبز به 7/68 رسید.

قارچ میکوریز آربسکولار، زیره سبز، گشنیز، درصد کلنیزاسیون