محمد مویدی - پژوهشگر دکتری شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران

شهرها به عنوا­ن بستر اجتماع انسانی از آنجاکه بیشترین تاثیر را بر محیط­زیست داشته­اند، آغازگر عمده تهدیدهای زیست محیطی می­باشند. و بسیاری از صاحب­نظران تخریب محیط­زیست را نتیجه توسعه ناپایدار شهرها می­دانند. از این­رو رشد شهرنشینی ضرورت توجه به کیفیت محیط زیست را افزایش داده است. محیط زیست شهری،متشکل از منابع،انسان و دیگر فرایند‌هایی است که منابع را به محصولات قابل استفاده تبدیل می‌نماید. این محصول بدست آمده حاصل تلفیق سه بعد مجزای محیط طبیعی، محیط انسان ساخت و محیط اقتصادی-اجتماعی می­باشد که موضوع پایداری را بطور جدی مطرح می­نماید. لذا بررسی تجربه­های چند دهه اخیر مشخص می­کند که پایداری زمانی محقق خواهد شد که کلیه مؤلفه­های در برگیرنده آن بخصوص مؤلفه زیست­محیطی،از بدو شروع سیاست­ها و برنامه­ها در فرایند توسعه مورد توجه قرار گیرند.حمل­و­نقل­شهری از اساسی­ترین مباحث شهر پایدار است و دستیابی به حمل­ونقل­پایدار از منظر کارایی زیست­محیطی، اقتصادی و اجتماعی، مبتنی بر توجه همزمان به نیازهای انسانی در کنار دیگر مفاهیم و اصول مورد توجه طراحی شهری می­باشد. پیاده رفتن به عنوان یکی از نیازهای اساسی انسان مطرح بوده و پیاده­راه­ها بستر اصلی این حرکت هستند. تحقق شهر پایدار زمانی صورت می­گیرد که پیاده­راه­ها به عنوان گزینه­جدی مورد استفاده شهروندان باشد. این مقاله با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی ضمن بررسی مفاهیم مرتبط با موضوع به این نتیجه دست می­یابد که پیاده­راه­ها نقش­های مهمی را بر عهده گرفته و تاثیر جدی بر ارتقا سطح زیست محیطی شهرها دارند. بنابر این با استفاده از طراحی پایدار که مبتنی بر مؤلفه­های‹‹زیباشناختی(عینی)››،‹‹زیبا­شناختی(ذهنی)››،‹‹ عملکردی ›› و‹‹زیست­محیطی›› می­باشد، می­توان سطح کارایی و اثربخشی پیاده­راه­ها را افزایش داد. براین اساس با توجه به بدست آوردن سیاست­های مورد نیاز برنامه­ریزی لازم و راهکارهای مناسب برای طراحی پایدار تبیین و توضیح داده می­شود. این اصول عملی بطور ویژه در جهت حفظ محیط زیست شهری به کار گرفته می­شود.

ضوابط،محیط زیست، محیط زیست شهری،طراحی پایدار، فضاهای شهری پیاده­راه.­