ابراهیم خواجه ای - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات منابع طبیعی و امور دام آذربایجان غربی
جواد خانی - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات منابع طبیعی و امور دام آذربایجان غربی
مهدی یاسی - استادیار دانشگاه ارومیه

طغیان رودخانه ها و پیشروی سیلاب در اراضی ساحلی و فرسایش کناری رودخانه ای از جمله مسائلی هستند که صاحبان اراضی کنار رودخانه ها و نیز برنامه ریزان و مسئولین امور آب با آن روبرو میباشند. در فرسایش کناری رودخانه ای، دیواره رودخانه ها تدریجا از بین رفته و خاک فرسایش یافته مستقیما وارد جریان آب می شود بطوریکه این فرایند غیر قابل برگشت می گردد. یکی از روشهای تثبیت و حفاظت کناره ها، کاشت گونه های گیاهی مناسب در نقاط حساس به فرسایش کناری میباشد. دراین تحقیق با انجام مطالعات پوشش گیاهی منطقه، گونه های سریع الرشد با محیط نظیر صنوبر، بید وگز جهت کاشت انتخاب گردیدند. غرس نهالها پس از تسطیح و بستر سای بازه انتخابی در مسیر رودخانه و بر روی شیب یک به دو، و در فواصل یک متری انجام گردید و درحد فاصل آنها بوته های مرغ و بذر ارزن جهت افزایش تراکم گیاهی کاشته شد و طی سه سال عرصه انتخابی هفته ای یکبار به روش سیفونی از نهر بالاست آبیاری گردید. نتایج اماربرداری در رابطه با درصد زنده مانی طی سالهای 1377 الی 1380 نشان میدهد که نهالهای غرس شده صنوبر، بید و گز به ترتیب 14/5، 60/3 ، 28/7 درصد تلفات داشته اند. میانگین وزنی درصد زنده مانی نهالها نیز 68 درصد می باشد. همچنین این ارقام نشان میدهد که درصد زنده مانی صنوبر بیشتر از بقیه بوده و بید از کمترین میزان استقرار برخوردار است. با در نظر گرفتن شرایط محیطی و بستر نامناسب و درصد تلفاتی معادل 32 درصد بنظر می رسد. استفاده از روش بیولوژیکی ، جهت تثبیت و حفاظت کناری رودخانه ها اقتصادی بوده و کاربرد آن در رودخانه های منطقه بعنوان یک راهکار عملی درجهت توسعه پایدار توصیه می گردد.

پیشروی سیلاب ، فرسایش کناری ، تثبیت بیولوژیکی ، گونه های سریع الرشد