غلامحسین آذرهوشنگ

ورود در مباحث تئوریک بهره وری، شاخص ها و راه های رسیدن به آن به عنوان یک دیدگاه کلی، نه تازه است و نه با توجه به محدودیت ها و اهداف این سمینار ضروری. آنچه که اکنون مهم است نگاه کاربردی، اجرا و بررسی نتایج آن در واحدهای صنعتی و خدماتی در ایران می باشد. ویژگی های ایران در زمان حاضر از نظر ساختار و مناسبات اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی می طلبد که تئوری ها و تجارب مدیریتی و بهره وری موجود در سطح جهانی را بومی کنیم و در پیاده سازی این نظریه ها، به مشخصه های فرهنگی و تاریخی مردم ایران توجه جدی داشته باشیم. از مهمترین ویژگی های فرهنگی ایرانیان می توان به خصوصیاتی چون: روحیه فردگرایی شدید، نبود فرهنگ مشارکت جه در زمینه مالکیت و چه در زمینه کارگروهی، توجه به شایعات و دخالت در امور شخصی یکدیگر همراه با چشم و همچشمی و رقابت های ناسالم (به جای توجه به اهداف و برنامه های سازمانی و گروهی)، در هم آمیختگی مالکیت و مدیریت و تسلط شیوه های پیشه وری و کارگاهی مدیریت (بخصوص در واحدهای کوچک و متوسط)، تسلط رابطه سالاری به جای شایسته سالاری، وجود حس حقارت و بی تفاوتی در کارکنان و حس سلطه جویی و استبداد رأی در مدیران (که عموماً به حساس قوی تبعیض و دشمنی دامن می زند) اشاره کرد. از نظر اقتصادی، سیاسی، از ویژگی هایی چون عدم ثبات در قوانین، رقابت های شدید سیاسی در جناح های مختلف حکومتی با گرایش های گوناگون سیاسی- طبقاتی، وجود نهادهای موازی با عملکردهای مشابه، گرایش به انتخاب شیوه ای کاربر به جای سرمایه بر (به دلیل عقب ماندگی تکنولوژیک و فقر دانش فنی از یکسو و کارگر ارزان قیمت و نرخ بالای بیکاری از سوی دیگر)، کیفیت نازل محصولات و خدمات تولیدی و بی تفاوتی به خواسته های مشتری (به دلیل فزونی تقاضا بر عرضه از نظر اقتصادی و نبود باور مشتری سالاری از نظر فرهنگی) و بالاخره عادت به روزمرگی در تصمیم گیری ها و توجه به اهداف کوتاه مدت، می توان نام برد.