عبدالله سیف - استادیار ژئومورفولوژی گروه جغرافیای دانشگاه اصفهان

کویر سگزی به عنوان بازمانده ای از پلایای گاوخونی کبیر، در 25 کیلومتری شرق اصفهان واقع گردیده و به عنوان یکی از کانون های بحرانی بیابان زایی و دروازه ورودی قلمرو بیابانی به شهر تاریخی اصفهان قلمداد می شود. لذا مهار و کنترل این کویر به دلیل موقعیت خاص مکانی نسبت به اصفهان ضروری می یابد. این پژوهش با بکارگیری تصاویر ماهواره ای لندست در دو بازه زمانی (یک دوره 30 ساله) به بارزسازی تغییرات و بررسی روند بیابانی شدن قلمرو کویر سگزی می پردازد. تصاویر ماهواره ای به کار رفته در تحقیق متعلق به سنجنده های ETM+ , MSS نسل های اول و هفتم لندست و به تاریخ سال های 1972 و 2001 میلادی می باشد. پس از انجام عملیات تصحیحات هندسی و پردازش تصویر، ترکیبات رنگی کاذب متعددی تهیه و با عملیات مختلف بارزسازی از بهترین کنتراست برخوردار گردیدند. سپس از قلمرو مورد بحث تعداد 7 سایت با توزیع یکنواخت در تصاویر قدیم و جدید انتخاب و با روش مقایسه ای و تفسیر چشمی تغییرات در دو بازه زمانی بارزسای شدند. با استناد بر مقایسه تصاویر مربوطه و نتایج حاصله باید اذعان نمود که تراکم پوشش گیاهی در اقصی نقاط پیرامون کویر به ویژه قلمرو جنوبی و شرقی آن روندی افزایشی را نشان می دهد که ناشی از تغییرات کاربری اراضی و اجرای طرح های بیابان زایی، جهت مصون ماندن مراکز انسانی، کارخانجات و قلمرو فرودگاه از تبعات منفی این کویر از جمله بیابان زایی می باشد. در برخی مکان ها به ویژه مرکز کویر روند بیابان زایی و ظهور رخساره های گچی، ماسه ای از روند افزایشی نسبت به تصاویر قدیم حکایت می نماید.

بارزسازی تغییرات ، بیابان زایی ، بیابان زدایی ، پردازش تصویر ، تصحیح هندسی ، تفکیک مکانی ، سنجنده +ETM ، سنجنده MSS ، رخساره گچی ، کویر سگزی