پرویز گرایی - کارشناس ارشد مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان ایلام
صالح آرخی - استادیار دانشگاه ایلام

در سالهای اخیر عوامل طبیعی و انسانی باعث تشدید خسارتهای ناشی از زمین لغزشها شده است. یکی از راهکارهای مهم برای کاهش خسارتهای ناشی از وقوع زمین لغزشها، دوری جستن از مناطق دارای خطر است. بدین منظور لازم است تا نقشه پهنه بندی خطر زمین لغزش برای این مناطق تهیه گردد. در این تحقیق پهنه بندی خطر زمین لغزش به منظور شناسایی مناطق دارای پتانسیل لغزش درحوزه آبخیز سد ایلام انجام گرفته است. در این تحقیق ابتدا پس از بررسی های میدانی در حوضه سد ایلام 9 عامل موثر شامل شیب دامنه، جهت دامن، ارتفاع از سطح دریا، بارندگی، فاصله از جاده، فاصله از گسل، فاصله از شبکه زهکشی، کاربری اراضی و سنگ شناسی به عنوان عوامل موثر در وقوع زمین لغزشهای منطقه تشخیص داده شدند. سپس لایه های اطلاعاتی این 9 عامل در محیط GIS با استفاده از نرم افزار Erdas imagingو Arcview تهیه شد و هر کدام از این لایه ها با لایه پراکنش زمین لغزشها قطع داده شدند تا مهمترین طبقات مربوط به عوامل مختلف مشخص شوند. سپس وزنهای کلاسه های هر کدام از عوامل به وسیله دو روش تحلیل سلسله مراتبی سیستمها و نسبت فراوانی تعیین گردید. در نهایت پهنه بندی با 2 روش ذکر شده انجام گرفت نتایج حاصله نشان داد که روش تحلیل سلسله مراتبی سیستمها نسبت به روش نسبت فراوانی در تفکیک کلاسه های خطر نتایج بهتری ارائه نموده است.

پهنه بندی خطر زمین لغزش ، تحلیل سلسله مراتبی سیستمها ، Frequency ratio ، سامانه اطلاعات جغرافیایی ، حوزه آبخیز سد ایلام