میررضا غفاری رزین - دانشجوی کارشناسی ارشد ژئودزی
مسعود مشهدی حسینعلی

یونوسفر بخشی از قسمت بالای اتمسفر می باشدکه در آن وجود الکترونهای آزاد، بر انتقال امواج رادیویی اثر می گذارد . مدلسازی یونوسفر در واقع فرموله کردن دانسیته الکترون یونوسفر بصورت محلی و منطقه ای برحسب توابع تحلیلی و نیز ارزیابی این فرمول کلی می باشد . مدلسازی دقیق این بخش از اتمسفر، بعلت تغییرات زمانی و مکانی آن کاری بسیار سخت و دارای شرایط پیچیده ای می باشد . اثرات یونوسفر بر روی سیگنالهای الکترومغناطیسی گذرنده از این لایه اتمسفر، بصورت تاخیر و تقدم در زمان انتقال سیگنال می باشد . تاخیر یونوسفری، بعداز برداشتن اثر SA 1 در اول می سال 2000 میلادی، به عنوان بزرگترین منبع خطا در تعیین موقعیت و ناوبری توسط این سیستم می باشد . بوجود آوردن نقشه های دانسیته الکترون یونوسفر، مستقیًما از اندازه گیریهای GPS ، یکی از روشهای مطالعه یونوسفر می باشد . الگوریتم توموگرافی، که تکنیک باز سازی جبری 2 نامیده می شود، یکی از روشهای مطالعه یونوسفر در سه بعد است که در سالیان اخیر مورد توجه واقع شده است . نتایج حاصل از ساختار دانسیته الکترونی بوسیله روش توموگرافی، در مقایسه با نتایج اندازه گیریهای مستقیم از ساختار یونوسفر، نشان دهنده موفقیت این روش است . تکنیک توموگرافی همچنین برای مطالعه واکنش یونوسفر به طوفانهای مغناطیسی و امواج جاذبه قابل استفاده می باشد . در این مقاله اصول روش توموگرافی و مدلسازی یونوسفر به کمک این روش و نیز انواع مدلسازی یونوسفر با این روش در جزئیات کامل بررسی می شود .