احمد اصل هاشمی - عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانشکده بهداشت تغذیه

حواث غیر مترقبه همواره حیات صدها میلیون انسان را طی دو دهه اخیر در حلقه آسیب ها و خسارات ناشی از آن قرار داده، میلیون ها نفر جان باخته و خساراتی بالغ بر صدها میلیون دلار بر رشد و توسعه اجتماعی و اقتصادی جوامع انسانی وارد کرده است. با توجه به زلزله خیز بودن کشور ما ، باید به تدریج آمادگی های فردی و اجتماعی در مقابل با مدیریت بحران ها افزایش یابد اما همواره بعد از مدت زمان کوتاه، آمادگی ها در مسئولان کشوری حتی رسانه های گروهی و مردم کم رنگ و احتمال وقوع آن را به فراموشی سپرده اند که ممکن است حادثه بار دیگر اتفاق بیافتد. بنابراین برای کاهش اثرات منفی وارده ازحوادث غیر مترقبه در کشور می توان به موارد ذیل اشاره نمود: 1- تعیین وظایف و اختیارات تک تک واحد ها در قالب تیم های ثابت و سیار، تقسیم کار، تفویض اختیار ، زمان وارد شدن به منطقه، مدت زمان ماند نیروها و نیروهای جایگزینی نهادها، ارگان ها و سازمان های مختلف دولتی و غیر دولتی و نیروهای فعال در بحران های فراگیر. 2- تعیین حدود و اختیارات هر یک از سازمان ها بر حسب قوانین و مقررات مشخص شده(اما در عمل نامشخص بودن نحویه وظایف نیروها و سازمان های مختلف باعث تاخیر در عملیات امداد و نجات و یا جستجو می شود) 3- رعایت اصول قوانین و مقررات مربوط به سازه و ساختمان سازی (آیین نامه 2800) و توجه به ساخت و ساز مهندسی و رعایت مسایل ایمنی درمراکز بهداشتی و درمانی و ... 4- توجه به نقش بسیج نیروهای مردمی و موسسات غیر دولتی و دولتی در کنترل بحران ها، امروزه مدیریت حوادث جمعی به عنوان یک دیسیپلین مورد توجه جدی بوده و این امر نیازمند همکاری و مشارکت گروه های تخصصی مختلف نظیر مسئولین اداری، نیروی انتظامی، فوریت های پزشکی و گروه های درمانی ، پزشکان قانونی، آتش نشانی ، بسیج، خدمت عمودی (آب و فاضلاب ، برق، راه و ترابری و مخابرات)، موسسات زلزله شناسی، هیدرولوژی و ... می باشد. 5- وجود هر یک از گروه های تخصصی در سطوح مختلف مدیریت حادثه ضروری است. مدیران متخصص جایگاهی خاص در مدیریت حوادث و سوانح جمعی و طرح ریزی برنامه ها ودستور العمل های نحوه مقابله با حوادث جمعی و بلایای طبیعی دارند. بنابراین افزایش تحصیلات در بالابردن میزان آگاهی های کارشناسان خبره و دست اندرکار در مدیریت بحران در هنگام وقوع بلایا طبیعی موثر بوده لذا ضرورت داردکه تدابیری در جهت ارتقای سطح علمی کارکنان از طریق ایجاد دوره های باز آموزش یا جذب کارشناسان یا ایجاد تسهیلات یا ایجاد تسهیلان برای ادامه تحصیل کارشناسان به صورت تخصصی اندیشیده شود. که در اصل مقاله به بیش از 100 راه کار لازم برای ارتقاء مدیریت بحران در هنگام وقوع، پس از وقوع و پیش از حوادث غیر مترقبه درکشور پرداخته شده است.

مدیریت ، بحران ، حوادث