حمید لاهیجانی - مرکز ملی اقیانوس شناسی
محرم دولتشاهی پیروز - دانشکده عمران دانشگاه تهران
محمد حیدرزاده - دانشکده عمران دانشگاه تهران

تراز آب خزر به عنوان بزرگترین حوضه آبی بسته در جهان نوسان های متعددی از خود نشان میدهد. نوسان های کوتاه مدت تراز آب ناشی از کشند، طغیان رودخانه ها، امواج ایستا در خزر در مقایسه با تغییر تراز آب به دلیل خیزاب و سونامی ناچیز است. از طرفی نوسان بلند مدت تراز آب خزر به دلیل بیلان آب در مقایسه با تغییر تراز آب به دلیل تغییر حجم حوضه اهمیت بیشتری دارد. مدل سازی نوسان کوتاه مدت تراز آب خزر به دلیل رویداد سونامی درحوضه جنوبی خزر خاکی از امکان خطر برای ناحیه ساحلی بویژه در گیلان و مازندران است. اثرات نوسان تراز آب خزر در رخنمونه های ساحلی و همچنین در سواحل دیرینه از طریق امواج زیر سطحی ردیابی شد. تراز آب خزر در طی 2500 سال گذشته سه چرخه از خود نشان می دهد که سطح آب را به 22- متر رساند بطوریکه خط ساحلی بسته به شیب ساحل 500 متر تا 5 کیلومتر با خط ساحلی امروزی فاصله داشت. نیمرخ های GPR بیانگرمحیط بسیار پر انرژی در غرب گیلان است که رویداد پالئو سونامی یکی از دلایل آن می باشد. در این مقاله مهم ترین خطرات ناشی از نوسانات آب دریای خزر که شامل نوسانات کوتاه مدت مانند سونامی و نیز نوسانات بلند مدت می باشند، مورد بررسی قرارمی گیرد. در زمینه نوسانات کوتاه مدت مانند سونامی، پتانسیل سونامی خیزی منطقه با در نظر گرفتن سناریوهای مختلف برای زمین لرزه، ارزیابی می گردد. در زمینه نوسانات بلند مدت نیز با استفاده از مطالعات ساحلی تغییر تراز آب گذشته آن ترسیم شده است و اثرات و تبعات آن مورد بحث قرار گرفته است