احمد اخوان - دانشجوی دانشگاه بوعلی سینا
زهرا کلاهچی - استادیار دانشگاه بوعلی سینا

لجن فاضلاب جامد شهری یکی از مواد زائد حاصل از تصفیه خانه فاضلاب های شهری است که به دلیل داشتن منابع غنی از عناصرغذایی و مواد آلی مورد استفاده وسیع کشاورزان قرار دارد. با این حال این ترکیب دارای غلظت های متفاوتی از فلزات سنگین از جملهکادمیوم، سرب و نیکل می باشد. خصوصیات ظاهری، کانی های موجود درلجن و شرایط محیطی از عوامل موثر در میزان و رفتارآبشویی عناصر موجود در آن به محیط هستند. بنابراین شناخت ویژگی های سطحی، شکل ظاهری، کانیهای کنترل کننده رفتار ومیزان آبشویی در اثر تغییرات اسیدیته ی عوامل آبشویی بسیار حائز اهمیت است. آزمایش حاضر با هدف بررسی خصوصیات سطحی،کانی شناسی و رفتار آبشویی کادمیوم، سرب و نیکل بر روی نمونه لجن فاضلاب جامد شهری تصفیه خانه سرکان انجام شد. نتایجSEM نشان داد که ذرات لجن فاضلاب جامد عموماً حالتی پلی کریستال با اندازه هایی نسبتاً دانه ریز و دارای سطحی پیوسته صاف ویکنواخت هستند. گرافهای XRD نمونه مورد مطالعه کانی هایی مانند پتاسیم تتراکلروزینکایت، آنهیدرید، هالیت و سیلویت را معینساخت. تغییرات پیاچ محلول آبشویی منجر به تغییرات زیادی در میزان آبشویی نیکل و سرب شد. میزان رهاسازی نیکل در پی اچ 2 برابر 33/2 درصد از مقدار کل آن در لجن بود و این مقدار برای سرب 21/3 به دست آمد. در پی اچ 2 رهاسازی 85 درصد از کادمیوم موجود در لجن فاضلاب جامد مورد مطالعه رخ داد. روند آبشویی کادمیوم پس از پی اچ 3 تقریباً یکسان بود.

لجن فاضلاب، کانی شناسی، فلزات سنگین، رفتار آبشویی