ابوالفضل سلطانی - دکترای علوم زمین-ژئوشیمی) دانشکده فنی مهندسی، دانشگاه تربیت دبیر شهی

روابط بین گرانیتوئیدهای مهم ایران و سنگ های مجاور آنها، مبنای جدیدی برای تقسیم بندی آنها به انواع با هاله ناحیه ای، هاله مجاورتی و ساب ولکانیک فراهم می کند که دارای مفاهیم قابل توجهی در تشخیص عمق جایگیری و منشا این گرانیتوئیدها است. انواع با هاله ناحیه ای در صفحه ایران مرکزی رخنمون دارند که همزمان با دگرگونی ایجاد شده اند. سن آنها پرکامبرین تا مزوزوئیک است و احتمالا از ذوب سنگ های دگرگونی ناحیه ای درجه بالا و قدیمی تر بوجود آمده اند. انواع با هاله مجاورتی در صفحه ایران مرکزی و زون دگرگونی سنندج سیرجان رخنمون دارند. سن آنها مزوزوئیک پایانی است، اکثرا بعد از حوادث دگرگونی مهم بوجود آمده اند و از ذوب سنگ های آذرین یا رسوبی منشا گرفته اند. انواع ساب ولکانیک در صفحه ایران مرکزی و کمربند آتشفشانی ارومیه دختر رخنمون دارند. آنها معمولا دارای کنتاکت های پر شیب یا گسله هستند و یا هاله بسیار کوچکی از هورنفلس در سنگ های آتشفشانی میزبان نشان می دهند. اکثر آنها متعلق به ترشیاری هستند، از منشا آذرین بوجود آمده اند و در سراسر حاشیه صفحه قاره ای گسترش یافته اند.