حمید رضا ناصری - عضو هئیت علمی دانشگاه شهید بهشتی
میرمسعود خیرخواه زرکش - عضو هئیت علمی مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری
محمد جواد عزیز خانی - دانشجوی کارشناسی ارشد هیدروژئولوژی

ایجاد و توسعه صنایع مختلف شیمیایی و کشاورزی در استان همدان باعث تولید روز افزون پسماندهای ویژه در استان شده است. لذا از هم اکنون می بایست به فکر مدیریت صحیح و دفع سالم این پسماندها بود. هدف از این مقاله، انتخاب مکان های مناسب در محدوده رزن – قهاوند برای دفن بهداشتی پسماندهای ویژه می باشد، برای این منظور، از تلفیق سیستم های تصمیم گیری چند معیاری (MCDM) و سیستم های اطلاعات جغرافیایی (GIS)، در قالب یک سیستم پشتیبان تصمیم گیری مکانی (SDSS) ، استفاده شده است. بدین ترتیب که ابتدا معیارهای لازم و تأثیر گذار در انتخاب مکان دفن، شناسایی شده و سپس این معیارها براساس روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) ، به اجزا و سطح کوچکتر تقسیم شده اند. در ادامه با استفاده از روش مقایسه های زوجی، معیارهای موجود در هر جزء (سطح)، اولویت بندی شده اند. در این روش هر معیار براساس درجه اهمیت، عددی بین 1 تا 9 (1: کم اهمیت، 9: پر اهمیت)، دریافت نموده است. آنگاه به کمک روش ساتی (Saaty) درجه اهمیت قضاوت های انجام گرفته (اوزان) برای هر سطح محاسبه شده است. در ادامه در محیط GIS ، لایه های اطلاعاتی مورد نیاز از قبیل فاصله از چاه و چشمه و قنوات، فاصله از رودخانه ها، عمق آب زیر زمینی، نفوذپذیری، شیب هیدرولیکی، مناطق تغذیه، نوع عوارض زمین، کاربری زمین، شیب تویوگرافی، فاصله از گسل، واحدهای سنگی، یخبندان، دما، تبخیر، رطوبت، بارندگی، نوع اقلیم، فاصله از تولید کنندگان، فاصله از جاده، فاصله از شهر و روستا، فاصله از معادن تهیه شده و اوزان محاسبه شده در سطوح ساختار درختی به این لایه ها اعمال گردیده است. سرانجام با تلفیق لایه های اطلاعاتی با یکدیگر، شش محدوده که عمدتا در بین شهرهای فامنین و فهاوند قرار دارند، به عنوان مکان مناسب دفن پسماندهای ویژه انتخاب شده اند.