ناصر کریمی - دکترای فیزیولوژی گیاهی عضو هیئت علمی دانشگاه رازی
حمیدرضا قاسمپور - دکترای فیزیولوژی گیاهی عضو هیئت علمی دانشگاه رازی
مژگان یاری - دانشجوی کارشناسی ارشد فیزیولوژی گیاهی

مرزه (Satureja hortensis) گیاهی معطر از تیره نعناعیان با اثرات دارویی متعدد است که در صنایع غذایی نیز کاربرد ویژه ای دارد . Satureja avromanica نیز اخیرا به عنوان گونه جدید غیر معطر مرزه از استان کردستان معرفی گردیده است نظر به اینکه عناصر آلی و معدنی در گیاهان متفاوتند و این امر یکی از عوامل مهم و تاثیر گذار بر رشد و میزان مواد موثره گیاهان از جمله اسانس آنهاست این پژوهش جهت تعیین مقدار عناصر معدنی در گیاهان فوق انجام شد پس از تهیه خاکستر سفید از ساقه و ریشه گیاهان مورد نظر و هضم با اسید نیتریک عناصر معدنی مختلف مانند فسفر (دستگاه اسپکروفتومتری) ، سدیم و پتاسیم (دستگاه فیلم فتومتر) و کلسیم و منیزیم (کمپلکسومتری) در این اندام ها اندازه گیری شد نتایج نشان داد که به دلیل تولید بیشتر مواد موثره در بخش هوایی میزان عناصر اندازه گیری شده در بخش های هوایی هر دو گیاه بیشتر از بخش ریشه ای آنهاست مانند غلظت منیزیم که در ساقه و ریشه Satureja hortensis به رتیب 38/06 و 8/6 میلی گرم بر کیلوگرم می باشد همچنین گیاه Satureja avromanica از نظر عناصر معدنی آنالیز شده نسبت به Satureja hortensis در بخش هوایی و بخش ریشه ای میزان عناصر بسیار کمتری دارد که غیر معطر بودن آن و عدم تولید ترکیبات فرار نیاز این گیاه به انباشت عناصر غذایی در بخش هوایی آن را کاهش می دهد در مرحله گلدهی هم میزان عناصر نسبت به مرحله رویشی کاهش می یابد که نشان از تاثیر معنی دار مرحله رویشی گیاه بر غلظت عناصر در ان و تولید مواد معطره است.

عناصر معدنی، مراحل رشد، Satureja avromanica، Satureja hortensis