علی جلالوند - دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی ساری
همت اله پیردشتی - استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی ساری
روح اله حاتمی - دانشجوی کارشناسی ارشد اصلاح نباتات دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی ساری
ایوب حیدرزاده - کارشناس ارشد زراعت دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی ساری

کنجد (Sesamumindicum L) یکی از نباتات قدیمی است که به دلیل داشتن آنتی اکسیدان های زیاد و طبیعی از قبیل سزامین و سزامول به عنوان یک گیاه دارویی معرفی شده به طوری که عصاره ریشه این گیاه نیز در بهبود آسم و سرفه مورد استفاده قرار می گیرد. با توجه به دوره رکود، ریز بودن بذر و همچنین حساسیت پوسته کنجد نسبت به آسیب های ناشی از کوبیدن به طوری که شکاف های میکروسکپی در پوسته نیز می تواند باعث از بین رفتن قابلیت رشد در این گیاه گردد استفاده از پیش تیمار جهت افزایش سرعت و درصد جوانه زنی این گیاه می تواند حائز اهمیت باشد بدین منظور اثر دو پیش تیمار نیتروکسین و نیتروپلاس بر جوانه زنی دو رقم کنجد (ورامین واولتان) در آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در آزمایشگاه تنش های محیطی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری مورد بررسی قرار گرفت بذرهای کنجد پس از خیساندن در محلول های نیتروکسین و نیتروپلاس به مدت 2 ساعت ، جهت جوانه زنی به داخل گلدان منتقل شدند پس از جوانه زنی درصد جوانه زنیف سرعت جوانه زنی، ارتفاع گیاه، وزن تر و وزن خشک گیاهچه مورد اندازه گیری قرار گرفتند. نتایج نشان داد که پیش تیمار نیتروکسین اثر مثبت و معنی داری بر جوانه زنی داشت و سبب افزایش جوانه زنی شد. همچنین استفاده از پیش تیمار نیتروکسین در مقایسه با شاهد و پیش تیمار نیتروپلاس سبب افزایش درصد جوانه زنی (7/5%، 15/62%)، سرعت جوانه زنی (3/68، 4/66) ، ارتفاع گیاهچه (0/34، 0/405، سانتی متر) ، وزن تر (0/009، 0/007 گرم) و وزن خشک (0/0007 ، 0/0006 گرم) گیاه شد. در حالیکه کاربرد نیتروپلاس اثر بازدارندگی بر درصد جوانه زنی (8/12%-) ، سرعت جوانه زنی (0/98) و ارتفاع گیاهچه (0/065 سانتی متر) داشت. در میان ارقام رقم ورامین از نظر میزان وزن خشک و وزن تر گیاهچه برتری معنی داری(0/05>p) نسبت به اولتان از خود نشان داد بین درصد و سرعت جوانه زنی همبستگی مثبت و معنی داری (**0/88=r) وجود داشت.