روح اله حاتمی - دانشجوی کارشناسی ارشد اصلاح نباتات دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
غلامعلی رنجبر - استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
سید کمال کاظمی تبار - دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
بهروز سمیعی - دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

کنجد(Sesamum indicum L.) به عنوان یکی از گیاهان قدیمی قرن هاست که در چین باستان به دلیل وجود انتی اکسیدانی های طبیعی و خواص دارویی فراوان در علم طب مورد استفاده قرار میگرد با توجه به ارزش غذایی و تاریخی کنجد و اهمیت استفاده از تکنیک کشت بافت به عنوان ابزاری در جهت پیشبرد اهداف به زراعی و مهندسی ژنتیک پاسخ آزمایشگاهی 2 رقم کنجد (ورامین و ناز تک شاخه) نسبت به کالزایی و باززایی گیاه کنجد از جنین بالغ تحت یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. بعد از ضد عفونی بذور جنین های دیپلوئید جدا شده و روی دو محیط القاء کالوس MS و MS نیم قدرت حاوی 1/5، 2، 2/5 و 3 میلی گرم در لیتر هورمون 2.4-D به همراه 0/1 گرم در لیتر کازئین هیدروزیلات به عنوان مکمل قرار گرفتند بعد از گذشت سی روز نمونه های کالوس جهت باززایی به محیط کشت باززایی MS و MS نیم قدرت تکمیل شده با هورمون های رشدی NAA ا (0/5 و 1 میلی گرم در لیتر ) ، BAP ا (1 و 1/5 میلی گرم در لیتر) و kin ا (1 میلی گرم در لیتر) منتقل شدند. درصد کالزایی و باززایی در ارقام و محیط های مختلف مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج بدست امده نشان داد که رقم ناز تک شاخه به طور متوسط 70/3% کالزایی و رقم ورامین 67/2% کالزایی داشتند ارقام مذکور نسبت به محیط کشت کالزایی MS نیم قدرت تکمیل شده با 3 میلی گرم در لیتر هورمون 2,4-D به همراه 0/1 گرم دریتر مکمل کازئین هیدروزیلات پاسخ بهتری را نشان دادند. در محیط باززایی رقم ورامین به طور متوسط با 28/9% باززایی ، برتری معنی داری (0.01>p) را نسبت به رقم ناز تک شاخه نشان داد همچنین بهترین پاشخ نسبت به یاززایی مربوط به محیط MS نیم قدرت تکیمل شده با 0/5 میلی گرم در لیتر از هورمون NAA ، یک میلی گرم در لیتر از هورمون BAP به همراه 1 میلی گرم در لیتر هورمون کینتین بود.

کنجد، کالزایی، باززایی، کشت جنین بالغ