مریم حقیقت حور - دانشجوی کارشناسی ارشددانشگاه محقق اردبیلی اردبیل
رسول اصغری زکریا - عضو هیئت علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی اردبیل
ناصر زارع - عضو هیئت علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی اردبیل

ا P. Orientale از گیاهان دارویی مهم تولید کننده آلکالوئیدها است آلکالوئید اصلی در این گیاه اوریپاوین است تولید متابولیت های ثانویه در شرایط طبیعی (In vivo) با محدودیت های مواجه است تکنیک کشت سلول و بافت گیاهی ابزار مناسبی را برای مطالعه و تولید متابولیت های ثانویه در گیاهان فراهم می کند. پیش نیاز اصلی برای استفاده از این تکنیک ها در دسترس بودن یک سیستم مناسب کالوس زایی و باززایی در گیاه هدف است با توجه به عدم وجود اطلاعات کافی در رابطه با پاسخ کشت بافتی P. orientale این پزوهش به منظور بررسی تولید کالوس و باززایی درون شیشه ای این گیاه در محیط کشت پایه موراشیک و اسکوگ (MS) و گامبورگ (B5) حاوی سطوح مختلف هورمون های Kin ، NAA و BA اجرا شد. برای تولید کالوس ریز نمونه ها (هیپوکوتیل و کوتیلدون ها) در محیط کشت های فوق در دمای 20 درجه سانتی گراد و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی قرار داده شدند. ریزنمونه های کشت شده بعد از گذشت یک هفته در برخی از محیط های کشت شروع به تولید کالوس کردند تجزیه واریانس نشان داد که از لحاظ درصد کالوس زایی، وزن تر کالوس، درصد ساقه زایی، وزن تر ساقه، درصد زیشه زایی و وزن ار ریشه اختلاف معنی داری بین محیط های مختلف کشت در سطح احتمال یک درصد وجود داشت محیط های کشت MS حاوی هورمون های BA به میزان 0/5 میلی گرم بر لیتر و NAA به میزان 0/5 یا 1 میلی گرم بر لیتر محیط های کشت مناسبی برای کالوس زایی در این گیاه بودند. بیشترین درصد ساقه زایی در محیط کشت MS حاوی هورمون های Kin به میزان 0/5 میلی گرم بر لیتر و NAA به میزان 0/5 یا 1 میلی گرم بر لیتر بود محیط کشت B5 نسبت به محیط کشت MS تاثیر زیادی برای تولید ریشه در این گیاه داشت میانگین درصد ریشه دهی در محیط کشت B5 ا (25/6) نقریبا پنج برابر درصد ریشه دهی در محیط کشت MS ا (5/6) بود.

اوریپاوین، باززایی، کشت بافت، هیپوکوتیل و کوتیلدون، Papaver. Orientale