حمید رفیع پور - دانشجوی کارشناسی ارشد بیوتکنولوژی دانشکده کشاورزی بوعلی سینا همدان
علی رمضان زاده باغمیشه - کارشناسی ارشد بیوتکنولوژی کشاورزی
علیرضا اسکندری صامت - کارشناسی ارشد بیوتکنولوژی کشاورزی

سیاه دانه با نام علمی Nigella sativa از راسته گل های ساعت (Ranunculales) و تیره آلالگان (Ranunculaceae) گیاهی یک ساله و گلدار و بومی جنوب غربی آسیا است دانه اش دارای اثر قاعده آور، ضد کرم، ضد باکتری، مسهل و زیاد کننده ترشحات شیر است و برای افزایش نیروی ایمنی جان و تن سودمند است در این مطالعه تنوع ژنتیکی 16 توده مختلف سیاهدانه جمع آوری شده از نقاط مختلف غرب کشور با استفاده از نشانگر مولکولی RAPD بررسی شد به این منظور DNA ژنومی از برگ های جوان استخراج و کمیت و کیفیت انها با استفاده از اسپکتروفتومتری و الکتروفورز ژل آگارز تعیین شد و پس از رقیق کردن در واکنش PCR استفاده گردید و واکنش زنجیره ای پلیمراز (PCR) با استفاده از 14 آغازگر RAPD بر روی DNA ژنومی توده های مورد مطالعه انجام شد. نوراهای باندی بر اساس وجود (1) یا عدم وجود باند (0) کدگذاری و با استفاده از نرم افزار NTSYS-pc تجزیه داده ها انجام شد. با استفاده از ضریب تشابه جاکارد ماتریس تشابه توده ها محاسبه شد و بر اساس آن تجزیه خوشه ای به روش UPGMA انجام و دندروگرام آن ترسیم گردید. در دندروگرام حاصل توده های مورد مطالعه در 6 گروه اصلی طبقه بندی شدند بیشترین شباهت میان توده های کوهرنگ و مرغملک مشاهده شد و به طور کلی نتایج این مطالعه وجود تنوع ژنتیکی بالایی را در بین توده های مورد بررسی نشان داد که بیانگر زمینه ژنتیکی منجصر به فرد آنهاست. دانش بدست آمده از تنوع ژنتیکی بالای مشاهده شده اطلاعات مهمی را در زمینه مدیریت ذخایر ژنتیکی در ارتباط با برنامه های بعدی اهلی سازی و اصلاح فراهم می آورد همچنین نتایج این تحقیق بیانگر آن است که RAPD روش مناسبی برای انگشت نگاری و ارزیابی تنوع ژنتیکی در میان توده های سیاه دانه می باشد .

سیاه دانه، PCR ،RAPD، تنوع ژنتیکی