هیمن عباسی - دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت دانشگاه محقق اردبیلی
رئوف سید شریفی - استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه محقق اردبیلی
غلامرضا رحیمی درآباد - دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت دانشگاه محقق اردبیلی

به منظور بررسی تاثیر سطوح مختلف نیتروژن و تراکم بر تجمع ماده خشک آفتابگردان آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه محقق اردبیلی به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1388 اجرا شد. کود نیتروژن با سه سطح (صفر، 75 و 150 کیلوگرم در هکتار ) در کرت ها اصلی ، تراکم با سه سطح (8، 10 و 12 بوته در متر مربع) و دو رقم آرماویرسکی و یوروفلور به صورت فاکتوریل در کرت های فرعی قرار گرفتند . مصرف مستقیم (ماده شخک) و غیر مستقیم (اسانس) اندام های زایش و رویش آفتابگردان اثر دارویی فراوان در درمان بیماری های مختلف از جمله قلب و عروق ، زخم معده ، آرتروز، التیام زخم و ورم پستان ، فتق و ... دارد. تجمع ماده خشک در تیمارهای مختلف با استفاده از معادله (a+bt+ct^2+dt^3)= ا TDM تخمین زده شد. ضرایب تبیین بالا و معنی دار و توزیع مناسب نقاط در اطراف منحنی و منطقی بودن روند تغییرات ماده خشک از نظر فیزیولوژیک ، گویای انتخاب صحیح این معادله برای کلیه تیمارها بود. در کلیه تیمارها سرعت تجمع ماده خشک در اوایل فصل رشد به طور آرام و تدریجی بود ولی با گذشت زمان بر اثر گسترش کانوپی گیاهی و سطح برگ، شدت فتوسنتز جامعه گیاهی افزایش و شیب منحنی تجمع ماده خشک شدت بیشتری گرفته و به نقطه اوج رسید، سپس به دلیل افزایش سن گیاه و پیری برگ ها مقدار ماده خشک کاهش یافت نشان داد که با افزایش سطوح مختلف نیتروژن و تراکم تجمع ماده خشک آفتابگردان افزایش می یابد. به طوری که بالاترین مقدار (1800 گرم در متر مربع) در ترکیب تیماری 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و تراکم 12 بوته در متر مربع برآورد گردید.

تراکم، نیتروژن، تجمع ماده خشک و آفتابگردان